Quảng Trị: Ém nhẹm thông tin vỡ đập thủy điện

Trước những thông tin trái chiều, mù mờ về sự cố vỡ đập thủy điện Đakrông 3 (xã Tà Long, H.Đakrông, Quảng Trị), sáng 13.10, đoàn công tác của UBND tỉnh Quảng Trị cùng các cơ quan chức năng đã có chuyến kiểm tra thực tế và làm việc với Công ty CP thủy điện Trường Sơn - chủ đầu tư (CĐT) Nhà máy thủy điện Đakrông 3…

Công trình thủy điện Đakrông 3 được xây dựng từ tháng 8.2010, gồm 2 tổ máy phát, công suất lắp đặt 4 MW/tổ máy. Nhà máy vừa đóng điện, hòa vào điện lưới quốc gia từ cuối tháng 9.2012.

Sau nhiều ngày trì hoãn, ém nhẹm thông tin, cuối cùng lãnh đạo Công ty CP thủy điện Trường Sơn mới đưa ra báo cáo rằng vào khoảng 7 giờ ngày 7.10, 2 khoang tràn (ngang 20 m, cao 6 m) bên trên của đập chính nhà máy đã bị vỡ. Nguyên nhân tạm thời (theo CĐT) là do công trình đang trong quá trình thi công hoàn thiện, kết hợp với việc tích nước lòng hồ để thử tải tổ máy và mưa lũ lớn làm cho đập chắn của công trình thủy điện Đakrông 3 bị vỡ. Tổng thiệt hại ước tính khoảng 20 tỉ đồng. Tại hiện trường, đến sáng 13.10, những mảng bê tông nứt toác nằm ngổn ngang, nước vẫn chảy xối xả từ phía trên xuống dưới thân đập rồi đổ về hạ lưu. Chưa có dấu hiệu nào của việc sửa chữa, khắc phục…

Bà Hồ Thị Hoa, Phó chủ tịch xã Tà Long, cho biết dù chưa hoàn tất đền bù giải phóng mặt bằng nhưng nhà máy đã tích nước lòng hồ nên một số diện tích lúa, sắn chưa thu hoạch của 13 hộ dân tổ 5 (thôn Pa Hy) bị ngập. Sau khi đập vỡ, hàng chục tấn sắn và một số hoa màu bên sông của dân bị cuốn trôi. Cùng cảnh ngộ, tại xã Đakrông (hạ lưu của Nhà máy thủy điện Đakrông 3), nước đã cuốn trôi hàng chục tấn lương thực, hoa màu vừa thu hoạch của người dân…

Bức xúc trước cách hành xử của CĐT, ngay trong buổi làm việc, ông Phạm Văn Hùng, Phó chủ tịch UBND H.Đakrông gay gắt nói: “Sự cố xảy ra rồi các anh không báo cáo với huyện mà còn nói dối. Tôi đi kiểm tra các anh không cho vào, sau đó cả Bí thư Huyện ủy đến các anh cũng cho bảo vệ ra xua đi nên chúng tôi chỉ có thể nắm tình hình từ bên ngoài. Tôi không hiểu các anh giấu để làm gì? Chưa hết, các anh chưa đền bù, giải phóng mặt bằng, chưa thống nhất với chính quyền huyện, xã thì các anh lấy cớ gì để thông báo ngăn dòng rồi xảy ra sự cố…?”.

* Vị trí vỡ đập thủy điện Đakrông 3 (ảnh chụp sáng 13.10) - Ảnh: Hoài Đức

Nêu ý kiến về phương án tháo gỡ, ông Trần Anh Tuấn, Phó chánh văn phòng UBND tỉnh Quảng Trị nói: “Việc đền bù và đưa dân ở vùng thượng lưu của đập ra khỏi vùng bị ảnh hưởng của nhà máy là ưu tiên số một nên CĐT phải khẩn trương cùng với huyện, xã kiểm kê, áp giá và thực hiện ngay… Riêng người dân ở phía hạ lưu thuộc 2 xã Đakrông và Tà Long bị thiệt hại lương thực, hoa màu do sự cố vỡ đập thì phía CĐT cũng phải có thỏa thuận. Tiếp theo, nhà máy phải rà soát lại quy trình vận hành hồ đập đã đúng chưa, song song với đó phải lập phương án để đảm bảo an toàn phòng chống lụt bão ngay trong năm 2012 này”.

Nguyễn Phúc

______________

Chủ Nhật, 14/10/2012, 01:36 (GMT+7)

Vụ vỡ đập thủy điện Đakrông 3: Làm chưa xong đã vội tích nước

TT - Không trung thực, cản trở khi chính quyền kiểm tra, cho tích nước khi đập chưa hoàn thành... là nhận định sơ bộ của đoàn kiểm tra UBND tỉnh Quảng Trị về vụ vỡ đập thủy điện Đakrông 3.

Đập thủy điện Đakrông 3 vỡ toang - Ảnh: Tuấn Anh

Một tuần trôi qua kể từ ngày đập thủy điện Đakrông 3 (thuộc địa phận bản Pa Hy, xã Tà Long, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị) xảy ra sự cố vỡ đập, người dân nơi đây vẫn chưa hết ngỡ ngàng. Sáng 13-10, UBND tỉnh Quảng Trị đã lập đoàn kiểm tra gồm đại diện các sở ban ngành trong tỉnh đến trực tiếp đập thủy điện Đakrông 3 để xem xét và đánh giá sự việc.

Ngổn ngang

Trao đổi với PV Tuổi Trẻ tối 13-10, ông Hoàng Tiến Dũng - trưởng phòng điện năng Sở Công thương Quảng Trị - cho biết sau khi khảo sát điểm vỡ ở đập chắn công trình thủy điện Đakrông 3, hiện trường cho thấy đập này có vị trí đập tràn ở giữa, hai bên trái phải của đập là đập dâng. Phần thân đập bị vỡ ở phần vỏ bêtông vai trái đập dâng, khoảng vỡ rộng khoảng 20m. Theo thiết kế, vỏ bêtông này nằm ở hai bờ đập, đổ bêtông mác 250, phần lõi ở giữa thân đập đổ bêtông mác 150. Tuy nhiên đơn vị thi công chỉ mới đổ xong bêtông phần vỏ phía thượng lưu, phần hạ lưu chưa thi công thì lũ dâng về, cuốn trôi phần bêtông đã đổ. L.Đ.D.

Đập thủy điện Đakrông 3 nằm trên tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh từ cầu Đakrông chạy qua hướng huyện A Lưới của tỉnh Thừa Thiên - Huế. Nhánh sông Đakrông này dài hơn 60km nhưng đang gánh trên mình bốn đập thủy điện theo dạng bậc thang trải dài từ phía xã Tà Rụt ra tới cầu Đakrông (thuộc huyện Đakrông). Trong đó, đập thủy điện Đakrông 3 nằm ở giữa, phía trên là thủy điện Đakrông 1, phía dưới là thủy điện Đakrông 4 và 2 đang xây dựng.

Một tuần sau sự cố vỡ đập, mọi hoạt động ở đập thủy điện Đakrông 3 gần như đã ngừng hẳn. Vài chục công nhân vận hành kẻ đứng người ngồi trong khi phía cổng ra vào thủy điện luôn có bảo vệ luân phiên nhau đứng gác bên tấm biển “không phận sự miễn vào”. Nhìn từ xa, cả một con đập bêtông dài hơn trăm mét trơ trọi bắc ngang con sông. Vai trái của đập dâng bị vỡ toang một đoạn dài hơn 20m, cao 6m.

Một tuần trôi qua và mấy ngày gần đây thời tiết khô ráo nhưng nước từ phía trên thân đập vẫn đổ ào ào xuống hạ lưu tung bọt trắng xóa. Phía dưới chân đập chỗ gần điểm vỡ, những mảng bêtông dày cỡ 2m, rộng hơn 5m lởm chởm sắt thép nằm ngổn ngang giữa suối. Có mảng bêtông bị nước cuốn xa đến vài chục mét. Cách thân đập chừng trăm mét về phía hạ lưu, khoảng chục người chia thành nhóm rải ra các mép suối cặm cụi đào đãi vàng. Một số người đi mót sắt vụn từ đập thủy điện vỡ trôi xuống. Nước phía dưới vẫn cuồn cuộn nên vài người phải níu chặt lấy nhau khi muốn vượt qua suối.

Chị Hồ Thị Mên, ở bản Pa Hy, nhớ lại vào sáng sớm 7-10, lúc chị cùng hai con nhỏ chuẩn bị xuống suối để đãi vàng thì ầm một tiếng, sau đó là nước ào ạt đổ về kéo theo những mảng bêtông và cuốn phăng mọi thứ. “Trong phút chốc, nước suối cuồn cuộn dâng lên đến gần mép vườn nhà tui. Mấy đứa nhỏ đang định xuống suối thì giật bắn mình chạy ngược lên lại, may còn kịp thoát thân”.

Ông Hồ Văn Hiên ở cùng thôn kể tối trước khi vỡ đập trời mưa rất to. Nhưng ông không bao giờ nghĩ đập vỡ được. Nào ngờ đập vỡ thật. “Nhìn con nước tui cứ nghĩ nó trào lên cuốn phăng cả bản đi luôn rồi” - ông nói.

Ông Hồ Nha, phó chủ tịch UBND xã Đakrông cách đó khoảng chục cây số về phía hạ nguồn, cũng hốt hoảng: “Nghe bà con báo vỡ đập là tôi cùng anh em trong xã chạy xuống suối xem liền. Mà nhanh lắm, dù cách xa mấy cây số nhưng chỉ khoảng vài phút là nước ở hạ nguồn dâng lên cả mấy mét. Một số khoai mì của bà con ở hai bên suối không thu hoạch kịp cũng bị nước cuốn mất”.

Vội vàng tích nước

Đập thủy điện Đakrông 3 được khởi công từ tháng 11-2010 với tổng số vốn đầu tư hơn 210 tỉ đồng do Công ty cổ phần thủy điện Trường Sơn (có trụ sở tại Quảng Bình) làm chủ đầu tư, Công ty Tân Hoàn Cầu là đơn vị thi công và Công ty cổ phần tư vấn xây dựng điện Thái Bình Dương là đơn vị thiết kế. Theo dự kiến, đến tháng 8-2012 sẽ bàn giao và đi vào hoạt động. Khi hoạt động, hai tổ máy của đập này sẽ có công suất là 8 MW.

Ông Nguyễn Thanh Hải, tổng giám đốc Công ty cổ phần thủy điện Trường Sơn, cho biết đập thủy điện này đã chính thức tích nước và chạy thử từ ngày 25-9. Tuy nhiên, trong thời điểm đó vẫn còn một hạng mục là đập dâng vai trái của thân đập vẫn chưa hoàn thành. Kết cấu tường bọc bảo vệ lõi bằng bêtông dày 2m ở đập dâng vai trái mới chỉ là ngăn tạm chứ chưa đặt được lõi bêtông chịu lực phía trong thân.

“Phía công ty đã cho tích nước từ trước thời điểm đó để đủ nước cho hai tổ máy chạy thử. Dự định sau khi thử xong sẽ tháo nước ra để hoàn thành việc lắp lõi chịu lực của đập dâng vai trái. Nhưng thử xong chưa kịp tháo nước thì mưa lớn kéo theo áp lực nước quá lớn về đã cuốn phăng phần cửa bêtông tạm này” - ông Hải thanh minh.

Trả lời câu hỏi vì sao chưa xây dựng hoàn thành đã cho tích nước chạy thử, ông Hải nói: “Là bởi đã quá hạn thi công hơn một tháng. Mà nếu không tích nước để chạy thử bây giờ thì phải chờ đến ba tháng sau hết mùa mưa mới được tích nước chạy thử. Nên chúng tôi quyết định cho tích nước”.

Ông Hải cho hay thời điểm vỡ đập, hai tổ máy của đập vẫn đang chạy với công suất 50% và do “mưa lớn liên tục suốt hai giờ, nước về nhanh quá nên không xả van kịp”.

Để khắc phục sự cố này, theo ông Hải, cần trên 20 ngày nhưng hiện đang vào mùa mưa nên ít nhất phải đến tháng 11 phía công ty mới triển khai khắc phục được. Theo ước tính ban đầu, tổng thiệt hại của sự cố vỡ đập này trên 20 tỉ đồng.

QUỐC NAM

Kiểm tra toàn diện 53 hồ đập thủy lợi, thủy điện * Miền Trung: khoảng 40 nhà máy thủy điện dưới 30MW Ngày 13-10, UBND tỉnh Quảng Nam đã có báo cáo Văn phòng Chính phủ, các bộ, ngành về kết quả kiểm tra đánh giá các hồ đập thủy lợi, thủy điện trên địa bàn. Theo đó, Quảng Nam hiện có 50 hồ thủy lợi, ba hồ thủy điện nằm trên địa bàn 11 huyện. Hiện các hồ thủy lợi đang cạn nước, các hồ thủy điện đang tích nước. Do đa số các hồ thủy lợi đều xây dựng trước năm 1990, thi công chủ yếu bằng thủ công, qua thời gian không được duy tu bảo dưỡng nên hầu hết các công trình đang xuống cấp, cụ thể như đập bị sụt lún, xói lở; lòng hồ bị bồi lấp; cầu công tác bị hư hỏng; cống áp lực, tràn xả lũ, cửa cống và thiết bị đóng mở bị rò rỉ, bong tróc hư hỏng... Tỉnh Quảng Nam đề nghị trung ương xem xét, hỗ trợ một nguồn kinh phí nhất định để triển khai đầu tư sửa chữa các hồ đập xung yếu nhằm đảm bảo an toàn công trình trong mùa mưa bão. Cùng ngày, UBND tỉnh Quảng Nam đã chính thức phê duyệt phương án phòng chống lũ, lụt cho vùng hạ du đập thủy điện Sông Tranh 2 (năm 2012) do Công ty thủy điện Sông Tranh 2 lập, Sở NN&PTNT tỉnh thẩm định. * Theo Tổng công ty Điện lực miền Trung, tính đến thời điểm này toàn miền Trung có không dưới 40 nhà máy thủy điện loại công suất dưới 30MW đã được các chủ đầu tư đưa vào khai thác, phát điện, trong đó chỉ có bốn nhà máy do Tổng công ty Điện lực miền Trung quản lý là Ry Ninh (Gia Lai), ĐrayH’linh (Đắk Lắk), Kon Đào (Kon Tum) và An Điềm (Quảng Nam), số còn lại hầu hết là của các nhà đầu tư ngoài ngành điện. Cũng theo đơn vị này, số nhà máy thủy điện vừa và nhỏ này tập trung chủ yếu tại các địa phương có độ dốc lớn như Quảng Nam, Gia Lai, Kon Tum và Đắk LắK... V.TRƯỜNG - Đ.NAM