Bs Phan Khắc Tường
Được biết, buổi họp do Hội Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Tự Do tại Pháp tổ chức, cùng với sự yểm trợ của cựu đại tướng Pháp Guy Simon, Chủ tịch hội ái hữu của những người bạn Đông Dương, để mượn nhà thờ Saint Augustin làm nơi họp. Tướng Guy Simon là người rất có cảm tình với dân tỵ nạn Đông Dương. Nhờ sự can thiệp của ông mà việc vinh danh Hồ Chí Minh tại Unesco Paris bị hủy bỏ năm 1990. Các sĩ quan QLVNCH như tướng Lam Sơn, hay Đại Tá Trần đình Vỵ cũng được ông giúp đỡ rất nhiều.
Sau nghi lễ chào Quốc Kỳ Việt Nam Cộng Hòa, và Quốc Kỳ Pháp kèm theo phút mặc niệm cho những quân dân cán chính, trong cuộc chiến bảo vệ tự do, đã chết trên chiến trường, trong ngục tù Cộng sản, hay trên đường đi tìm tự do, Ông Phan khắc Tường, chủ tịch Hội CĐNVQGTD trình bày lý do và giới thiệu LM Nguyễn văn Khải với hội trường.
Nguyễn cao Đường
MC Nguyễn Cao Đường, cho biết là ông Bùi Xuân Quang phụ trách chuyển âm việt ngữ sang pháp ngữ để những quan khách người Pháp có thể theo dõi được buổi họp.
Tiếp theo, LM Nguyễn văn Khải trình bày những kinh nghiệm sống của ông cùng những nhận xét về tình trạng việt Nam hiện nay. Với cách nói khiêm tốn, mạch lạc, lưu loát và hấp dẫn cùng những ví dụ cụ thể, LM đã thu hút được rất nhiều cảm tình của hội trường đông đảo trên dưới 170 người gồm toàn những khuôn mặt tranh đấu quen thuộc. Đối với Paris, đây là một thành công lớn vì tổ chức vào một chiều chủ nhật giữa thời gian nghĩ lễ Phục Sinh.
Mở đầu câu chuyện, LM xin hội trường coi ông như là " người trong nhà" với nhau, và tự xưng là " cháu ". Điều nầy cũng tạo ra một sự ngạc nhiên thích thú, và thân tuy nhiên cũng có người tự hỏi :" Chắc mình già lắm?? ".
Lm Nguyễn văn Khải
- Trước hết, theo nhận định của Lm Khải, có 5 mối nguy:
1- Giặc ngoại xâm Trung Cộng đang chiếm dần lãnh thổ Việt Nam, từ suối Phi Khanh ở biên giới, ải Nam Quan, đến 300.000 ha rừng, chưa kể đến mõ bauxite năm ở vị trí chiến lược. TC đưa người từng đoàn theo các chuyến xe lửa từ Laokay vào nội dịa VN. Về lãnh hải so với hiệp ước Thiên tân năm 1884 ký kết giữa Nhà Thanh và Pháp, từ 64% VN hiện nay chỉ còn 54%, tức mất gần 10%
2- Thù nội xâm tức chế độ Việt Cộng. Đó là lớp quan lại mới, tham nhũng chuyên ăn cướp đất dân nghèo,nói là để làm các dự án kỷ nghệ, các khu du lịch v.v.
Chúng còn tệ hại hơn bọn giặc ngoại xâm.
3- Kinh tế suy thoái.
Người dân càng ngày càng nghèo khổ. Chỉ có giai cấp "quan to " trong Đảng là giàu có. CSVN áp dụng một chánh sách kinh tế quái thai với cái gọi là " kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ", với "kinh tế quốc doanh " đóng vai trò chỉ đạo.
Báo cáo lên cấp trên là "sản xuất gia tăng" nhưng tại sao " cả nước lại tụt hậu? ". Toàn là kinh tế lừa đảo, nói láo.
Đưa người không khả năng (gọi là năng lực hạn chế) vào các chức vụ then chốt. Còn khi bắt ai tham những thì gọi là " nhân quà trên mức tình cảm ". Ai trách nhiệm trong vụ Vinashin làm "thâm thụt" công quỷ trên 4 tỷ đô la ?
4- Văn Hóa suy thoái.
Không có tài mà có bằng cấp thật cao, để nắm chức lớn. Có nhiều trường hợp chỉ có ở VN thôi :
- Đại Học ma , cấp bằng thật;
- Học hàm thụ tại chức để có bằng cấp to: học giả mà bằng thật;
- Học thuê thi hộ;
Trong khoa học, thì có lối học " đi tắt đón đầu", không cần phải học những môn cơ bản.
5- Đạo Đức suy thoái.
Cán bộ , viên chức nhà nước không còn biết yêu dân. Người dân vô cảm với đồng loại. Nguồn gốc là do chế độ CSVN : nói dối như Cuội. Phải nói là đảng viên CS đãbị đứt giây " thần kinh xấu hỗ". Bạo lực tràn lan ngoài xã hội. LM kể câ chuyện "cười ra nước mắt" như sau: Có em bé gái ra dường bị một bọn du côn chận đánh. Hỏi chúng lý do, được đáp là : " tại em bé có miệng méo ". Một đỗi đường nữa, em bé bị đánh lần thứ hai với lý do " mắt xếch ". Sau cùng em bị đánh lần thứ ba, với lý do : " đã xấu mà còn làm cho thiên hạ chú ý "!
Tóm lại, để kết luận phần nầy LM Khải nói :
Với phương châm 16 chữ vàng của Trung Cộng "Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai", với sự cúi đầu vâng phục của VC, chúng ta đã từ từ mất nước.
" Những ai muốn hòa hợp hoà giải với CSVN để chống Trung Cộng " là có cái đầu 'quay quay' (điên khùng) vì VC đâu có muốn bảo vệ đất nước. Phải giải thể chế độ CSVN rồi mới cứu được nước".
CSVN là loài mãng xà rắn độc, chúng ta đừng để chúng biến chúng ta thành " bồ câu đen áp chảo " , làm món ăn ngon cho chúng !
- Bước sang phần thứ hai, Lm Khải bàn đến vấn đề nhân quyền tại Việt Nam.
Mặc dầu CSVN ký kết với Liên Hiệp Quốc tôn trọng Nhân Quyền, nhưng họ chà đạp nhân quyền không nương tay, và lại bày vẻ " nhân quyền đặc thù cho mỗi dân tộc", không coi tính cách " phổ quát " của "bản tuyên ngôn Nhân Quyền "
Không có tự do chánh trị, cấm đoán thành lập đảng, vì họ chỉ chấp nhận có một đảng duy nhất : đảng CSVN.
Tự do thông tin : báo chí toàn là của Đảng. Đảng muốn bắt ai thì bắt , không cần nói rõ tội trạng, cứ y như là "bắt cóc".
Tự do đi lại, nhưng phải có " hộ khẩu ". Nhà Thờ Thái Hà có 15 linh mục nhưng không ai có hộ khẩu.
- Sau cùng, LM trình bày đến vấn đề tự do tôn giáo ở Việt Nam.
Ông khẳng định là không có tự do tôn giáo ở VN. Đừng có thấy những lễ lớn tôn giáo như Phật đản hay Giáng sinh được tổ chức ở các thành phố lớn trong nước mà vội cho đó là có tự do tôn giáo, vì ở những nơi hẻo lánh, ở các thành phố nhỏ hay ở nông thôn, các tôn giáo bị ngăn cấm rất nhiều trong việc làm lễ tôn giáo, hay công tác truyền đạo.
Sau đây là những chứng minh cho thấy Không có tự do tôn giáo ở VN:
1- Nhà thờ hay Nhà Chùa không có quyền sở hữu chủ đất đai, họ chỉ có quyền sử dụng thôi. Chế độ là bọn " ăn cướp " có bằng khoán
2- CSVN xen vào nội bộ các tôn giáo như bắt buộc Nhà Thờ phải nộp chương trình lễ lạc cả năm ( gồm luôn cả các lễ hôn phối, rữa tội, v.v.).
Họ xen vào chương trình đào tạo các chủng sinh, cũng như việc phong chức các tu sĩ.
3- Không có việc bình đẳng chánh trị đối với các tôn giáo. Hỏi xem có cán bộ lớn nào là công giáo không ? họa may là đến chức chủ tịch xã !
4- Không có bình đẳng giáo dục đối với tôn giáo. Cấm đoán không cho mở trường trung học công giáo.
Không có người công giáo được phép dạy học trong các trường cao đẳng hay đại học. Như trường họp cá nhân ông,đã được các vị trong Mặt Trận Tổ Quốc khuyên bảo nên lấy vợ thì sẽ được phép đi dạy học !
5- Không bình đẳng trong việc hoạt động từ thiện. Ông kể lại chuyện việc một Lm dù đã tìm được các nguồn tài trợ cho chương trình xây dựng cơ sở của ông lên đến 2 tỷ đồng, thì bị cán bộ địa phương đòi chia tiền 10% ( 200 triệu)mới cho phép làm. Do đó công tác đành phải bỏ dỡ.
6- Không có sự bình đẳng trong vấn đề thông tin.
Với gần 8 triệu tín đồ công giáo, mà CSVN chỉ cho phép chánh thức một nguyệt san công giáo ( Hiệp Thông). Mỗi lần xuất bản chỉ được 100 số, mỗi số 100 trang khổ A5. Tính trung bình , mỗi người công giáo sẽ được 2 chữ trong năm?
 |  |
Tướng Guy Simon- Lm Nguyễn văn Khải - bà Nguyễn Ngọc Quỳ
|
Nguyễn NhựtChâu -Tướng Guy Simon- bà Nguyễn Ngọc Quỳ
|
 |  |
Lm Nguyễn Văn Khải- Thế Huy- Nguyễn cao Đường
|
Nguyễn Nhựt Châu- Thế Huy- Hà văn Xương - Phạm Văn Đức - Nguyễn Cao Đường
|
Sau khi LM Khải chấm dứt phần trình bày của ông, hội trường nghỉ giải lao trong 10 phút, với chương trình nhạc đấu tranh qua tiếng hát của 2 giọng oanh vàng quen thuộc của Paris : nữ sĩ Bích Xuân, và chị Đặng Văn Khanh ( con chim họa mi Võ Bị Quóc Gia Đà Lạt)
Chị Đặng Văn Khanh - Nữ sĩ Bích Xuân -
Kế tiếp là vào ngay phần đối thoại để LM có thể lên đường về Rome đúng giờ.
- PHẦN ĐỐI THOẠI
Hỏi:- Những người bị bắt ở Thái Hà ( 16 công giáo à 1 tin lành).
LM Khải: Bị bắt hơn một năm nay, chưa đưa ra xét xử. LM Nguyễn văn Lý hiện ở tù, vẫn khỏe mạnh.
Hỏi: LM nói chống chế độ CSVN .. rồi LM làm sao về VN được ?
LM Khải : Ở VN, có rất nhiều người còn nói mạnh hơn LM . Ông Không sợ , chưa biết chúng CS có trả thù hay không.
Ông qua đây đi học ở Roma cũng qua ngã chui ( cũng nhờ Chúa), và nếu về cũng do ý Chúa. Ở VN thì phải cẩn thận dè dặt ( chuyện ăn uống, quà cáp, vào tiệm ngồi ăn coi chừng Công an, gái đẹp gài bẩy).
Phải dùng thủ đoạn : "Lý , Lì , Liều" tức là dùng lý lễ đối chọi lại với CS. Lì là phải làm theo đúng đường lối của mình, không nên sợ. làm liều thì mới được. LM cho các ví dụ "tếu sau đây " và cả hội trường vỗ tay vang dậy. Có LM giáo xứ làm cầu xí ngoài đồng, và cho sơn các chữ Độc Lập , tự do, và hạnh phúc. Cán bộ CS ức lắm, bền hỏi ông ấy tại sao viết các chữ ấy? Có ý đồ gì? Ông bèn trả lời: Tôi làm cầu tiêu ấy một mình, không lệ thuộc ai , không phải là độc lập à ? Ai muốn dùng nó thì TỰ DO dùng, không phải xin phép tôi. Nó không mang lại hạnh phúc cho mỗi người à ?
Hỏi: Giáo Hội Công giáo VN sao im lặng trước những cuộc đàn áp của bạo quyền ?
LM Khải : Chúng ta không nên thắc mắc vì ông không có cách nào để biết được. Mỗi người một việc.Biết được GHCGVN muốn gì , tín gì , đối với ông là một chuyện hoang tưởng.Không nên bất mãn, và nổi loạn vì sẽ làm hỏng việc
Tóm lại chúng ta không nên thụ động và nên noi gương Do Thái mất nước cả 2 ngàn năm vẫn dựng lại được quê hương vì : " Không còn yêu nước, là không bình thường"
Cần thiết là phải hành động chứ không " ngồi đoán chừng nào chế độ CSVN giải thể ". Nên làm những gì ở trong tầm tay : Chat Yahoo (*) rồi dần dần sau khi có niềm tin ...đưa tin tức cho nhau, v.v..
Hiệp thông với Giáo xứ Thái Hà, để họ biết là họ không cô đơn, và nên đưa tin tức đó lên Internet để nuôi lớn ngọn lữa đấu tranh.
Vì thời giờ có hạn, dù LM Khải thao thao bất tuyệt nên MC Nguyễn cao Đường phải nhiều lần nhắc nhở để chấm dứt buổi hội.Ban tổ chức cho biết hội trường đã quyên góp được 500 $US, và 600 euros để nhờ LM Khải chuyển về giúp những giáo dân xứ Thái Hà còn bị bắt hay bị thương nhưng LM đã từ chối vì không muốn dính líu vào chuyện tiền bạc rất phiền phức , và đôi khi đó là mầm mống gây chia rẽ nội bộ. Ông sẽ cho địa chỉ để Ban tổ chức gởi tiền về giúp đỡ anh em trong nước.
Buổi họp chấm dứt vào lúc 17g30, vì thời gian có hạn. Nhiều người rất mong muốn LM Khải sẽ có dịp trở lại lần nửa để có dịp bàn thảo nhiều hơn và cụ thể hơn để sớm giải thể chế độ CSVN hầu đem lại Nhân quyền, và tự do tôn giáo cho quê hương.
- Ghi Chú.
(*) Nói chuyện trên Internet ( Chat) rất để bị theo dõi. Trong trận chiến Lybie vừa qua, người ta mới được biết hảng Pháp Bull Amesys chuyên việc theo dõi đối lập trên Internet đả có phần hùn trong hảng nầy. Do đó , trước khi bị giết, Kadhafi đã bắt được đối lập qua ngã Internet cũng nhờ chương trình của Amesys. Hiện nay, theo dư luận thì Pháp cũng dạy cho CSVN sử dụng chương trình nầy để bắt những người chống chế độ. Xin cẩn thận.
- Theo sự tìm hiểu của Tinparis, xin tóm lược lý lịch của LM Khải như sau theo lời ông nói trên các diễn đàn :
LM sinh năm 1970, 42 tuổi. Nguyên phát ngôn viên dòng Chúa Cứu Thế - Thái Hà. Quê Quán Ninh Bình ( Bắc Việt). Lớn lên , vào Saigon học , đi tu đòng Chúa Cứu Thế. Đến năm 1999, bị rút hộ khẩu, rồi ra Ninh Bình. Làm Linh Mục chui tại Giáo xứ Thái Hà.
Sau đó được Rome cấp học bổng tu nghiệp. LM Khải đi chui sang Lào, rồi Thái Lan , sau đó đến Roma từ tháng 7.2010. Ông bắt đầu du thuyết từ năm 2011 đến nay. Ông là một người hùng biện, dám nói lên sự thật của chế độ CSVN.
- Sau đây là một vài tường thuật về các buổi nói chuyện của ông trích từ các diễn đàn, hay site Web của cộng đồng VN quốc gia hải Ngoại
Nguyên Văn Bài Nói Chuyện Của Linh mục Phêrô Nguyễn Văn Khải
Posted on September 3, 2011 by SaoMai
Nguyên Văn
Bài Nói Chuyện Của Linh mục Phêro Nguyễn Văn Khải, Dòng Chúa Cứu Thế Thái Hà tại Trung Tâm Công Giáo.
Thanh Phong/Viễn Đông
SANTA ANA. Hơn 600 đồng hương, không phân biệt tôn giáo đã đến Trung Tâm Công Giáo Việt Nam tại Santa Ana vào chiều Chủ Nhật 21.8.2011 để nghe Linh Mục Phêro Nguyễn Văn Khải, Dòng Chúa Cứu Thế tại Thái Hà, Hà Nội nói chuyện về hiện tình tôn giáo tại Việt Nam, đặc biệt tại Thái Hà thuộc Tổng Giáo Phận Hà Nội. Buổi nói chuyện của LM. Khải do Phong Trào Giáo Dân Việt Nam Hải Ngoại tổ chức.
Theo chương trình, buổi nói chuyện của Linh mục Nguyễn Văn Khải bắt đầu lúc 2 giờ, nhưng từ lúc 1 giờ, rất đông đồng hương đã đến, và những người đến muộn không tìm được chỗ đậu xe. Lúc gần giờ khai mạc, hội trường phải mở thêm một gian nữa để đủ chỗ cho mọi người tham dự. Đức Cha Đa Minh Mai Thanh Lương, linh mục Quý, giáo sư Nguyễn Thành Long, nguyên Hội Trưởng Giáo Hội Phật Giáo Hòa Hảo Trung Ương, ông Nguyễn Văn Liêm, Chủ tịch Cộng Đồng CGVN, GP. Orange, Tiến sĩ Phạm Kim Long, Ủy Viên Giáo Dục Quận Cam, Luật sư Đoàn Thanh Liêm, Ban Điều Hợp và các thành viên Phong Trào Giáo Dân, các cơ quan truyền thông Việt ngữ , Ban tù ca Xuân Điềm và đồng hương không phân biệt tôn giáo đã đồng loạt đứng lên chào đón linh mục Phêro Nguyễn Văn Khải khi ngài bước vào hội trường. Sau đó chăm chú nghe linh mục nói chuyện và biểu lộ sự thích thú bằng những tràng pháo tay liên tục. Một trong những người tham dự , bà Nguyễn thị Hồng nói với chúng tôi: “ Tôi ở đây đã lâu, đi tham dự sinh hoạt cũng đã nhiều nhưng chưa bao giờ thấy có bài diễn văn, bài giảng, bài phát biểu nào hay hơn, lý thú hơn bài nói chuyện của ông cha này”.
Sau nghi thức chào quốc kỳ VNCH và Hoa Kỳ cũng như giây phút thinh lặng, mặc niệm các chiến sĩ Quân lực VNCH đã hy sinh vì tổ quốc, đồng bào đã bỏ mình trên đường vượt thoát Cộng sản tìm tự do. Linh mục Nguyễn Văn Khải đã dâng lời cầu nguyện lên Thiên Chúa. Sau đó, vị đại diện Phong Trào Giáo Dân lên giới thiệu linh mục Nguyễn Văn Khải với mọi người.
Trong bộ áo Dòng quen thuộc của các cha Dòng Chúa Cứu Thế, với vóc dáng nhỏ nhắn nhưng lanh lẹ, vầng trán rộng, cặp mắt sáng quắc và nụ cười thật tươi luôn nở trên môi, linh mục bước lên đứng trước mặt mọi người và nói bằng giọng khôi hài: “ Đúng như lời ông MC vừa nói, cho đến bây giờ con vẫn là nông dân, con làm nông nghiệp, con ở nông thôn. Phát âm sai như người Hà Nội thì con là “lông” dân, con làm “lông” nghiệp, con ở “lông” thôn”. Con có ba cái “lông” đấy ạ, hay là ba cái “nông” ấy cho nên con vừa nông, vừa nhẹ. Cả nhà đây, thiên hạ nói con thế nào thì con không biết, nhưng con là nông dân nên con ăn nói như nông dân, thấy sao nói vậy. Và con cũng không phải là nhà tư tưởng hay nhà tranh đấu gì, không phải nhà tư tưởng sâu xa, cũng chẳng phải là nhà tranh đấu mạnh mẽ. Con là bạn của người nghèo! Cũng như thể bao nhiêu anh em tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế khác, chúng con là bạn của người nghèo, và chúng con theo chân người cha đi trước thì bây giờ chúng con là những người trẻ, cũng lại theo gót cha như vậy. Và như thể cha Vũ Ngọc Bích, là em bà nội con, là linh mục duy nhất của Dòng Chúa Cứu Thế sống sót ở miền Bắc sau năm 1954, ngài nhận con vào tu và ngài thường bảo đại khái rằng: “Tôi đã nhận chiếc cày từ tay cha tôi, tôi hân hoan đi vào mảnh vườn thế giới, nên dù sỏi đá cằn khô thì anh em ta cũng cứ phải vui vẻ nai lưng ra mà cày”.
Thế thì hôm nay con đến đây, con xin thưa với cả nhà là con nói trong tư cách là người con, người cháu, người em. Cả nhà đây toàn là những bậc đáng kính, con nhìn xuống thấy toàn các vị đáng tuổi ông, tuổi bố mẹ, cô dì, chú, bác hết cả. may lắm mới có một vài người cùng tuổi với thế hệ con, cho nên những điều con nói ở đây chỉ như những người con, người cháu trình bày trước các bậc tiền bối về suy nghĩ cũng như về công việc của đồng bào mình ở Việt Nam, cũng như những công việc của chúng con đây thôi, chứ không có gì là lớn lao, trọng đại.
Lúc nãy con đến cửa đây, con thấy hai bên có hai bảng kẻ vẽ các khẩu hiệu trông rất khí thế. Con thấy mấy xe Jeep cắm cờ, trông rất là “hoành tráng”, cứ như là đội quân “sắp hàng vào trận”. Và con thấy cái cảnh này bây giờ được đặt ở Hà Nội mới phải. Con thấy ở Hà Nội chống Tàu Cộng đấy nhưng lúc này không có khí thế, không có xe, có cờ, có khẩu hiệu hoành tráng như vậy. Bởi vì Hà Nội không có không khí tự do như ở đây và bởi nhiều lẽ khác không tiện nói. Nhưng không phải vì như thế mà người dân Hà Nội, nhất là người nghèo, nhất là các tín hữu Công Giáo Hà Nội, lòng yêu nước lại kém đồng bào mình ở đây. Không! Con nói chuyện hôm kia ở báo NV, con đến nơi thấy có bốn năm cụ già với 4 năm cây cờ Cộng Hòa rất đẹp, thấy các khẩu hiệu kẻ vẽ rằng: “Đả đảo những người xỉ nhục cờ Cộng Hòa” (cờ vàng). Rồi một khẩu hiệu khác là: “Linh mục Nguyễn Văn Khải nên ở Việt Nam. Ủng hộ LM. Nguyễn Văn Lý”. Con thấy vui. Con nói với thính giả hôm ấy rằng, nếu con có thời gian, con sẽ ra nói chuyện với mấy người ấy, và nếu con có quyền, con sẽ ra mời mấy cụ ông, cụ bà vào trong này chúng ta cùng trò chuyện với nhau, vì con thấy rằng cái ý hướng tốt đẹp của các cụ ấy cũng “giống cháu”. Giống cái thứ nhất là cháu cũng thấy lá cờ vàng này là đáng kính, đáng yêu. Chưa biết nó thế nào, nhưng cháu nghĩ là thời gian càng trôi đi thì lá cờ này càng biểu tượng cho lòng yêu nước của người Việt. Bởi vì cháu thấy chính phủ VNCH là một quốc gia , là thành viên của Liên Hiệp Quốc, được thế giới công nhận, đang khi ấy, lúc trước 1975, cháu là công dân của chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, là quốc gia không được Liên Hiệp Quốc công nhận. Xét về mặt pháp lý quốc tế thì chính phủ hay VNCH là có chính nghĩa hơn. Lá cờ đỏ sao vàng mà cháu là công dân, cháu thấy nhục, nhục lắm! Vì nó là cờ bán nước, vì bán Trường Sa, bán Hoàng Sa, bán Thác Bản Dốc, bán Hữu Nghị Quan, bán những vùng mà cháu đã đi đến tận nơi, cháu đã thấy, đất thì bị lấn thế nào và người Việt mình lại nằm trong phần đất bị Trung quốc chiếm mất. Cháu đến tận nơi, và cháu thấy rằng, bây giờ thời gian trôi đi, Trung quốc càng ngày càng thể hiện cái sự thống trị của mình trên đất nước Việt Nam một cách trắng trợn hơn. Đang khi ấy, cái lòng yêu nước là một tình cảm thiêng liêng tốt đẹp tự nhiên của con người cũng không được phép bày tỏ. Hễ ai bày tỏ lòng yêu nước thì bị chụp mũ là chống nhà cầm quyền và bị bắt bớ, thủ tiêu, tù đày. Cho nên, thấy vậy, cháu mới thấy lá cờ Vàng này mới là biểu tượng cho lòng yêu nước, cháu thấy sao cháu nói vậy. Cháu thấy mình nên tự hào về điều đấy. Bởi vậy cho nên cách đây gần hai tháng, lần đầu tiên ở nhà thờ Kỳ Đồng và Thái Hà, cầu nguyện cho các nạn nhân của họa ngoại xâm, cho các nạn nhân của công lý hòa bình, cho các ngư dân bị Trung quốc bắt, giết thì ở các màn ảnh rộng trong ngoài nhà thờ Kỳ Đồng chiếu cảnh Hải quân VNCH đánh trả quân Trung quốc, chiếu cảnh cờ Vàng của VNCH bay phất phới, và cháu tin rằng nhiều người trẻ bây giờ hay tới nhà thờ thì hiếm hoi được trông thấy cờ Cộng Hòa. Và như cháu đã nói hôm trước, cháu trông vào đây (Cờ Vàng) một cái thấy là một dải non song gấm vóc màu vàng. Ba miền Bắc, Trung, Nam thống nhất trên một dải đất, rất ý nghĩa. Trông vào lá cờ đấy thấy cái gì đó sang trọng, màu vàng là màu sang trọng, biểu hiện cho vương quyền, là màu của nhà vua (không biết cháu có nhớ đúng không)?
Đại khái vậy. Nhưng cái đề tài chính hôm nay, TV có loan tin, báo có viết, đài có nói rồi nên cháu không thể nói khác được. Cháu nói chuyện đầu tiên hôm nay là vấn đề “Vi phạm tự do tôn giáo ở Việt Nam”.
Rất buồn, ở trong nước cháu cũng nghe, ra ngoài nước cháu cũng nghe, có rất nhiều người nói: Việt Nam bây giờ có tự do tôn giáo rồi, người Việt Nam nói, người ngoại quốc nói. Bằng chứng là bây giờ đi nhà thờ tự do, bằng chứng là bây giờ xây dựng nhà thờ, thánh thất tự do, bằng chứng là người đến nhà thờ đầy tất cả, và bằng chứng là các linh mục, tu sĩ, các hòa thượng, thượng tọa đi ra vào nước tự nhiên như không vậy.
Họ lấy bằng cớ đó để khẳng định VN có tự do tôn giáo, nhưng theo cháu là người sống ở VN thì cháu thấy, đấy là dối trá. Việt Nam thực sự không có tự do tôn giáo, mà trên thực tế tự do tôn giáo đã và đang bị vi phạm nghiêm trọng.
Nói là tự do đi lễ, đi nhà thờ? Thưa, không! Trên giấy tờ thôi. Thực tế chỉ ở vùng Công giáo đông người và các thành thị, nhưng ngay cả ở thành thị như Thái Hà, thì giáo dân đến Thái Hà đi lễ, đi hành hương luôn luôn bị chặn. Cho đến bây giờ xe vẫn luôn bị chặn như thường. Không phải chỉ chặn xe giáo dân, xe linh mục cũng bị chặn, Giám mục cũng bị chặn. Đức Cha Nguyễn Văn Sang về Thái Hà hành hương bị công an chặn ngay ở lối vào thành phố ngon lành vậy! Cho nên đâu có tự do. Còn năm ngoái, vụ Đồng Chiêm xẩy ra, bao nhiêu ngàn người vào hành hương đều bị nhà nước chặn tất, mà chặn một cách bẩn thỉu, làm khổ cả dân lành, tức là đem xe đất, đá đền đổ ngay giữa đường rồi chận đầu, chận đuôi khiến người trong làng, xe pháo không đi lại được, đổ cả hai đầu. Chưa kể chỗ đó có cây cầu, công an chận đấy. Không phải một chốt đó mà đứng đầy hai bên đường, hễ ai đi vào là tấn công. Đấy! đâu có tự do đâu. Còn cháu đây, cháu đi tới các vùng ở Tây Nguyên cũng như ở Sơn La, Điện Biên, cháu biết, nhiều người đi lễ họ không cho ra khỏi làng. Nhiều người đi đến nhà dân tụ họp cầu nguyện là họ bắt phạt. Còn linh mục, mục sư đến đó là bắt ngay. Cho nên nhiều mục sư nói chuyện với cháu là toàn phải lợi dụng ngày lễ, Tết, cán bộ “mải mê ăn nhậu” thì mới vào được. Thứ hai là vào lúc đêm tối. Tối vào, sáng ra, mà vào không báo trước. Cháu có bằng chứng chứ không phải cháu nói không. Như thế có tự do không? Còn nữa, là bảo tự do xây nhà thờ? Không! Nhà thờ chỗ cháu cách đây 10 năm, xin phép sửa lại, nâng cao lên một tí không cho nâng. Ở Tổng Giáo phận Hà Nội có nhà thờ giáo xứ Bảo Long do cha Phạm Minh Triệu trông coi. Ngài về đó hai năm nay, ngài bảo: “Cha Khải ơi, con về đây còn có cái nhà thờ này xin phép 15 năm rồi mà không cho xây. Bây giờ không cần phép nữa, ta cứ xây thôi, chết thì chết, thế là xây. Họ đâu có cho đâu. Còn bây giờ bảo xây dựng một tu viện mới thì càng khó, không có tự do đâu.
1. Cái thứ nhất, cháu thấy nhà cầm quyền vi phạm tự do tôn giáo một cách nghiêm trọng. Đó là nhà cầm quyền thò cái bàn tay lông lá của mình can thiệp vào những sinh hoạt thuần túy tôn giáo.
Cha bạn cháu là cha coi giáo xứ Cẩm Sơn ở Phủ Lý, Hà Nam, lễ Giáng Sinh vừa rồi, ngài gọi điện thoại cho cháu bảo: “Bác Khải ơi, công an Huyện, công an Tỉnh cứ liên tục vào đây kêu em đưa chương trình thánh lễ và chương trình dịp lễ Giáng Sinh để cho họ duyệt! Em bảo: “Mấy cái bố này vớ vẩn, các bố không có đạo, tại sao đòi duyệt chương trình lễ của tôi?” Đấy. Họ thò cái bàn tay lông lá rồi can thiệp vào sinh hoạt thuần túy tôn giáo ở cái mức tinh vi nhất làm cho các tôn giáo bị tha hóa, đó là can thiệp vào việc đào tạo, việc phong chức, phong phẩm trong các tôn giáo. Không có phép nhà nước không được vào chủng viện. Không có phép nhà nước không được truyền chức. Không có phép nhà nước không được thuyên chuyển từ xứ nọ qua xứ kia. Không có phép nhà nước không được nhận chức Giám Mục. Tòa Thánh muốn bổ nhiệm ai làm Giám Mục, thì trước đó phải được chính phủ đồng ý đã. Vậy là, thực tế ông nhà nước nắm cả quyền bổ nhiệm, phong chức Giám Mục của mình rồi. Đấy, Công Giáo đang bị như vậy. Cho nên Đức Cha Nguyễn Thái Hợp nói: “Đã đến lúc phải xem lại tiến trình bổ nhiệm giám mục ở Việt Nam”. Cháu kể sơ như thế, không có thời gian nói dài, cho thấy không có tự do tôn giáo tại Việt Nam.
3. Điểm thứ hai cháu thấy không có tự do và bình đẳng về phương diện xã hội, đối với các tôn giáo và đối với tín đồ của các tôn giáo.
Không bình đẳng về xã hội. Ví dụ người Tin Lành, người Công giáo về mặt xã hội, là bị phân biệt đối xử rất rõ, bị coi là công dân hạng hai. Phật giáo Hòa Hảo cũng thế thôi!
Bắt đầu vào năm học, bao giờ cũng có thủ tục khai báo là thuộc tôn giáo nào để nhà trường cũng như các cơ quan, đoàn thể có chính sách dò xét và kềm chế người Công giáo, Tin Lành. Dù có giỏi thế nào đi chăng nữa, dù có đạo đức thế nào chăng nữa vẫn bị đối xử phân biệt. Mặt khác, ở mỗi giáo xứ, Dòng Tu, tòa Tổng Giám mục đều có con dấu, nhưng các cơ quan, đoàn thể nhà nước không công nhận. Ví dụ cháu ở Hà Nội, cháu không thể đọc sách ở bất cứ Thư viện nào, không nhận được tiền gửi qua Bưu điện, vì sao vậy? Thủ tục nhận tiền của Bưu điện là có Chứng Minh Nhân Dân, có hộ khẩu lại có ông Chủ tịch Phường chứng nhận vào cái giấy của Bưu Điện gửi kèm là đương sự đang ở địa chỉ này rõ ràng. Thế mà ở Saigon trang mạng của hội đồng giám mục Việt Nam gửi cho cháu mấy trăm ngàn tiền nhuận bút . Cháu cầm giấy báo ra phường xin chứng nhận, họ nói ông là tu chui, ở chui, không có hộ khẩu, chúng tôi đâu có biết ông đâu mà chứng nhận? cho nên không lấy được. Rồi khi đọc sách ở Thư viện, vào Thư viện xin làm thẻ đọc sách , thì phải có giấy giới thiệu của cơ quan chủ quản, mà cơ quan chủ quản của cháu là Dòng Chúa Cứu Thế mang giấy của Bề Trên ký cho cháu ra, thấy cái dấu của nhà đạo, có thánh giá. Không nhận! Xin thi bằng lái xe cũng thế. Thế là khỏi đọc sách, khỏi thi bằng lái xe, khỏi làm gì hết!
Họ đòi giấy tờ của cơ quan chủ quản, đến khi đưa ra họ không nhận thì biết làm gì bây giờ? Có người hỏi: Tại sao cha Khải lại “làm” như thế? Cháu nói thẳng với chính quyền: “Tôi nói thật với các ông, tôi không sợ! Tôi chẳng có gì để mất hết cả! Cháu nói nhiều lần với công an Hà Nội: “Tôi đây, đi tu hai mươi mấy năm nay, xin hộ khẩu các ông không cho nhập, tôi muốn vào tu viện, nhà nước cũng không cho. Tôi muốn ra khỏi Dòng Tu cũng không được vì bây giờ tôi đã khấn trọn đời bền đỗ trong Dòng rồi. Vào không được mà ra cũng không xong! Lên cũng không được, không lên làm Giám Mục được! Vì tôi tu chui, chịu chức chui mà lại là tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế. Tôi xuống cũng không được, vì tôi đã là giáo sĩ rồi và mãi mãi là giáo sĩ! Không xuống làm dân thường được nữa! Đấy, lên không lên được, xuống không xuống được, ra không ra được, vào không vào được, cứ lơ lửng giữa Giời thì còn gì để mất? Cho nên bây giờ cứ việc đúng tôi làm thôi.
Vì tôi là nạn nhân, tôi thấy bao nhiêu người khác là nạn nhân, cho nên “đồng thân, đồng phận”, chúng tôi giúp nhau, thế thôi! Chết cũng chơi! Còn nhà cầm quyền cứ nhắn tin, nhắn vào điện thoại di động cháu là đe bắt, rồi nhắn tin qua các luật sư và cán bộ để nói lại cho cháu là sắp bắt ông đến nơi rồi. Cháu nói thẳng với công an thành phố Hà Nội, chính quyền Hà Nội: “Tôi nói thật với các ông nhá, báo, đài của các ông toàn xuyên tạc, chụp mũ, nói láo, mà nói láo một cách trắng trợn, trơ trẽn, không biết liêm sỉ là gì! Chụp cho tôi đủ thứ mũ. Tôi không xứng đáng để đội những cái mũ bẩn thỉu ấy của các ông. Mà các ông đe bắt tôi à, Cháu nói, tất cả chúng tôi đều làm việc tốt hết, tốt cho dân tộc, tốt cho đất nước, tốt cho con người. Mà vì cái tốt ấy mà chúng tôi phải chịu bắt bớ, tù đày, chết chóc, Không sao! Các ông tưởng không có chúng tôi đây, nhà thờ Thái Hà chết? Không! Ngày xưa lúc các ông còn đang mạnh ở thập niên 1950-1980, các ông tìm cách bóp nát Thái Hà thế nào! Mấy Thầy ở Thái Hà chết, mấy cha ở Thái Hà bị tù, bao nhiêu dân Thái Hà bị tù, chỉ sống sót một linh mục già yếu, mắt mù, thế mà các ông thấy, bây giờ giáo xứ Thái Hà chúng tôi vẫn sống, và sống khỏe nhất thành phố này, nếu không muốn nói là khỏe nhất nước này. Rồi các ông xem, tôi nói cho các ông biết là tôn giáo phát triển theo qui luật rất mầu nhiệm. Càng bị đánh đập, càng bị bách hại lại càng phát triển. Càng chết lại càng sống, cho nên tôi có đi tù cũng không sao hết, tôi có chết cũng không sao. Thế hệ trước cha anh chúng tôi đã chết cho chúng tôi được sống thì bây giờ tôi phải chết cho tương lai con em chúng tôi được sống. Cháu nói thẳng với họ thế này, tôi nghe các ông đe bắt tôi. Xin mời các ông cứ việc bắt tôi. Tôi rất hân hạnh nếu được bắt chung với giáo dân, và tôi nói cho các ông điều này nữa “Quân gian ác chết vì tội ác, kẻ giết người lành, án phạt vào thân”. Kinh Thánh nói như vậy và tôi tin như vậy. (hình như là ngày 14.9.2008, cháu nói một lần nữa như thế rồi là các Thầy đi cùng có ghi âm và có đưa lên mạng cái phần này).
Các cha nhà cháu không sợ chết đâu! Các cha trẻ hơn cháu nhiều, mới chịu chức linh mục, có người trẻ hơn cháu cả chục tuổi ở Thái Hà, thiên hạ đe bắt các cha Thái Hà và trừng trị trong đó có cháu, thế là các anh em trẻ bảo: “Anh Khải ơi, xin anh đừng có xuống sân gặp giáo dân, xin anh đừng ra nhà thờ làm lễ, xin anh ở trên phòng làm lễ nơi nhà nguyện để dân không thấy họ mới thương, họ mới bức xúc, còn chuyện còn lại để chúng em! Thế là mấy cha trẻ đó ra ghi một tờ giấy để trên bàn thờ, cha nào ra làm lễ cũng đọc: “Thưa cộng đoàn, mấy hôm nay đài, báo , TV nhà nước lại bắt đầu tấn công Thái Hà, đài, báo, TV đang dọn đường để bắt các cha, và họ đang nhắm vào cha Khải. Thế thì thưa cộng đoàn, chúng ta cầu nguyện để làm sao cho nhà nước sớm đến bắt cha Khải để chúng ta xuống đường ra tòa án cùng cha Khải; chúng ta cầu nguyện để cha Khải sớm vào tù, để chúng ta có dịp hành hương vào nhà tù thăm cha Khải. Xin cộng đoàn cầu nguyện cho cha Khải bị chết trong tù để thành tử đạo, để Đền Thánh Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp ở Thái Hà trở thành Đền Thánh Tử Đạo nữa cho thêm đông vui.
Cha nào ra cũng kêu gọi đại khái như thế, thế là giáo dân bừng bừng khí thế, bức xúc như cháy nhà đến nơi. Thế là thôi, đài, báo, TV tự nhiên mấy hôm sau là tắt cả! Cái phép ấy người miền Bắc chúng cháu gọi là “Gậy ông đập lưng ông” hay còn gọi là “Lấy mỡ nó rán nó”.
3. Đấy, cháu nói người Công giáo bị phân biệt đối xử về mặt xã hội. ( Thứ ba) Người Công giáo còn bị phân biệt đối xử về lãnh vực chính trị.
Con người có quyền chính trị, có quyền tham gia các hội đoàn, nắm các chức vụ trong guồng máy hành chính của chính quyền, trong guồng máy hành pháp, tư pháp và lập pháp. Nhưng không bao giờ người Công giáo được tham gia vào guồng máy hành pháp hay tư pháp của chính quyền cả. Còn lập pháp ở Quốc hội thì có mấy linh mục, nhưng đấy chỉ là “bù nhìn”, chỉ “làm cảnh” cho nó đẹp thôi. Người Công giáo, người Tin Lành bây giờ tổng cộng hơn chục triệu ở VN, vậy mà cháu theo dõi, không thấy một người Công giáo, Tin Lành nào được làm Thứ Trưởng, Tổng Cục Trưởng, được làm Tướng, làm Tá. Không một người Công giáo nào được làm đến chức Quận Trưởng, Huyện Trưởng, Không! Chức cao nhất mà người Công giáo, người Tin Lành có thể nắm đấy là chức Chủ Tịch Xã, hay gọi nôm na là Trưởng Làng.
Cháu giảng ở nhà thờ Thái Hà, cháu bảo: Đấy, xem nhà nước kia kìa, loa chõ vào nhà thờ suốt ngày nói tự do tôn giáo nhưng chúng ta xem, ở cái đất nước này, dân tộc thiểu số vùng cao học được bao nhiêu, như Nông Đức Mạnh kia mà còn làm Tổng Bí Thư. Dân tộc thiểu số mà làm Tổng Bí Thư, đang khi ấy người Công giáo hàng triệu người bao nhiêu đời có văn hóa thế mà không bao giờ được nắm một chức vụ quan trọng nào, làm sao mà bảo có tự do tôn giáo được?
4. Điều thứ tư là nhà cầm quyền đã vi phạm tự do tôn giáo ở chỗ là tín đồ các tôn giáo bị phân biệt đối xử trong lãnh vực kinh tế.
Cụ thể là người Mỹ vào VN mua đất làm nhà máy, xí nghiệp, lập công ty được nhưng các giáo hội, nhà thờ, nhà chùa thì không được nhân danh tập thể mà mua đất lập công ty. Thấy chưa, bị phân biệt về kinh tế mà còn tìm cách nắm kinh tế của các tôn giáo. Pháp lệnh tôn giáo 2004, Nghị Định tôn giáo 2005 qui định: Mọi giao dịch kinh tế của các tôn giáo liên quan đến tiền bạc đều phải qua nhà nước kiểm soát hết. Nhưng trên thực tế, lãnh tụ của các tôn giáo khôn, sức mấy để cho nhà nước kiểm soát được túi tiền của mình. Lại còn thế này nữa, các nhà thờ tổ chức quyên góp phải có phép nhà nước, cái gì họ cũng tìm cách thò bàn tay lông lá vào, mà sức yếu không thò được mà cứ cố thò vào. Cháu thấy nhà cầm quyền sao họ mê muội như vậy. Đấy là về phương diện kinh tế. Thậm chí lập một tài khoản họ cũng không cho lập, thí dụ lập tài khoản cho giáo xứ Thái Hà, Tổng Giáo Phận Hà Nội, Việt Nam hay là chùa Thiên Mụ. Không! Đố cơ sở tôn giáo nào, giáo hội nào ở VN mà được đứng tên một tài khoản ở ngân hàng cho nên mới xẩy ra chuyện cách đây mấy bữa là có một nhà sư ở Saigon mất, để lại mấy trăm nghìn đô la. Thế là người nhà đòi cái phần ấy của mình, ở VN cái phần ấy là của mình thật nhưng luật giáo hội, người đó đi tu, tài sản ấy là của giáo hội, thế nhưng vì không cho đứng tên nhà chùa, mà chỉ cho đứng tên nhà sư đó thôi. Như thế tài sản của tôn giáo rất là nguy hiểm, rất là cheo leo. Ngay cả những người có lòng thiện, không có lòng tham đi chăng nữa thì tài sản cũng rất cheo leo, vì nó liên quan đến vấn đề luật pháp. Không khéo cả giáo hội mất nghiệp, bán nhà thờ, tòa Giám mục để mà đền. Thật sự là như thế, chưa kể là có giao dịch ở bên này phải gửi vào tài khoản chung chính quyền ở đây mới cho gửi và mới được miễn thuế nhưng bên kia, nhà cầm quyền lại không cho lập tài khoản mang danh tập thể, thế là giao dịch bế tắc! Khổ chưa?
Đấy, về kinh tế, cháu nói cái này mới đểu cáng và thâm độc mà nhiều người không thấy. Ngay cả những người ở VN nhiều khi cũng không thấy. Đó họ tìm cách đập tan các khu vực kinh tế quan trọng của các tôn giáo. Ví dụ ở Saigon, ai cũng thấy mảnh đất đối diện Bến Bạch Đằng là Thủ Thiêm, là một làng Công giáo mấy trăm năm thế bây giờ họ giải tỏa trắng dân, còn nhà thờ với nhà Dòng trật ra đấy. Giải tỏa trắng dân đi chỗ khác để cướp chỗ đất ấy làm Trung Tâm Thương Mại Đa Chức Năng. Cộng đoàn có thể lên mạng thấy ngay bản đồ vẽ Khu Thương Mại Đa Chức Năng, cả khu vực nhà Dòng Mến Thánh Giá cũng bị như vậy, trên bản đồ thành như thế rồi. Thế là họ phá cơ sở quan trọng kinh tế của Công giáo chứ gì, vì dân có giầu, nước mới mạnh, giáo dân có mạnh thì giáo hội mới tồn tại được.
Rồi ai cũng biết miền Đông Nam bộ, cái Trung Tâm Thương Mại Chợ Sặt của người Kẻ Sặt từ Hải Dương vào lập nên từ năm 1954 là khu thương mại quan trọng từ xưa đến nay ở miền Đông nam bộ, thế bây giờ các bố muốn đập tan cái Trung tâm kinh tế của Công giáo và cũng là của cả nước, thế là các bố xây một cái Trung tâm thương mại ở gần và các bố tìm mọi cách ăn cướp cái Trung tâm kinh tế Chợ Sặt của người Công giáo để buộc tất cả các mối hàng, thay vì mua ở chợ Sặt phải mua ở Trung tâm thương mại kia, mà cái đất đó các bố bày đặt ra là để sẽ biến thành nhà trường thế này thế nọ, mà giáo dân Sặt có sự giúp đỡ của truyền thông công lý nhưng suốt mấy năm nay đấu tranh , bây giờ vẫn đang giằng co. Cháu nói ở bên Phật giáo, Cao Đài, Hòa Hảo cũng thế thôi! Rồi Cồn Dầu, cả một vùng đất kinh tế , vùng đất đô thị đầy tiềm năng đang phát triển, bây giờ tìm cách giải tỏa trắng để mà cướp đất, những chỗ khác cũng đại khái như vậy.
5. Cái thứ năm là cái vi phạm tôn giáo về phương diện kêu là “Thông tin văn hóa, giáo dục, y tế từ thiện”.
Tôn giáo và tín đồ các tôn giáo bị phân biệt đối xử, không có tự do trong lãnh vực thông tin, văn hóa, giáo dục, y tế , từ thiện. Về thông tin: Không một đạo nào có được một đài phát thanh, một tờ báo, một tạp chí, một nhà xuất bản. Không! Nếu có báo nào gọi là giác ngộ hoặc như Công giáo Dân Tộc thì đấy toàn là “Báo Đảng”. Báo Đảng viết về đạo.Thế thôi! Bên Công giáo có một tờ gọi là Hiệp Thông, là thông tin chính thức của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. Bộ Văn Hóa Thông Tin cấp một giấy phép xuất bản cho cái tờ này nội dung ấn định rõ ràng: Mỗi tháng không qúa 100 bản, mỗi bản không qúa 100 trang, mỗi trang khổ A5. Thế cháu ngồi cháu nhân, cháu tính, cháu chia cho số 8 triệu người Công giáo thì mỗi năm về mặt thông tin chính thức, mỗi giáo dân Việt Nam được khoảng 2 chữ! Về Văn hóa: Tín đồ các tôn giáo Công giáo, Tin Lành hay Hòa Hảo, đố mà thấy các tín đồ các tôn giáo đấy được học về đại học Ngoại giao, đại học Quốc Phòng, đại học An Ninh, đại học Quân Sự. Không! Mỗi khi thấy một đơn xin thấy hai chữ Công giáo là gạch chéo, “out” ngay! Không cho người của các tín đồ được bình đẳng trong việc học hành. Rồi nữa, sang lãnh vực giáo dục, nhà nước cho các công ty ma, cho các trường đại học ma vào VN lập nên các Trung tâm dạy ngoại ngữ ma, các Trung tâm giáo dục ma rồi cuối cùng vô tư cấp bằng giả cho các cán bộ vô tư! Không sao. Thậm chí có các Cán Bộ Trung Ương học lấy bằng Tiến sĩ chỉ trong 6 tháng mà không cần biết tiếng Anh. Kinh! Nhà nước cho phép mở các Trung tâm ma, đại học ma vân vân và v..v… nhưng các tôn giáo không được lập Trung học, Đại học, Tiểu học. Các tôn giáo chỉ được phép mở Trường Mầm Non! Đang khi ngay tại Hà Nội, hôm nay báo nói thế này, trường Mầm Non ngay tại Hà Nội không có nhà vệ sinh, mỗi khi đi vệ sinh phải đi vào túi ny lông bỏ đấy, rồi các cô giáo chở đi hàng cây số để đổ. Thế nhưng Dòng Tu nào, giáo xứ nào làm đơn xin mở trường Mầm Non là cán bộ xã, cán bộ Huyện, Phòng Giáo Dục Huyện,rồi trường tiểu học ở xã, rồi công an, Mặt Trận Tổ Quốc, Hội Phụ Nữ rồi bên Y Tế , Tổ Dân Phố họ hạch sách đủ mọi thứ luật lệ, đủ mọi thứ lệ làng được bày ra để họ tìm cách họ không cho các giáo xứ, các nữ tu lập trường Mầm Non. Chỗ nào lập được rồi thì họ cứ nay kiểm tra, mai kiểm tra, sách nhiễu khốn khổ. Cho nên muốn làm việc từ thiện ở VN không dễ đâu, vì bản chất cái chế độ Cộng sản vô thần , cháu không biết những người khác nhận xét thế nào, nhưng theo cháu nhận thức “Bản chất của chế độ Cộng sản vô thần nó là cơ chế tội ác đa quốc gia, xuyên quốc gia, nó là cơ chế tội ác toàn cầu, càng ngày nó càng ác, nó ác có hệ thống cho nên nó thấy ai làm điều thiện là nó lồng lộn lên nó chịu không nổi, nó chỉ muốn giết chết thôi!” Cho nên cháu thấy bao nhiêu người có thiện chí mà nếu không kiên trì nhờ ơn Chúa thì không làm việc thiện được trước sự sách nhiễu của nhà cầm quyền khốn nạn! Đồng bào ở đây không thấy trước mắt nên có thể không bức xúc, chứ con thấy trước mắt bao nhiêu năm rồi, chịu không nổi! Đấy là về mặt giáo dục. Trung tâm từ thiện cũng vậy, không được mở. Trại mồ côi khuyết tật, trại HIV-AIDS thì nhà nước nắm tất, còn các cha, các thầy, các sơ, những ai muốn làm trong ấy thì phải làm dưới bóng của họ quản lý. Ví dụ như ở Saigon, chính quyền lập một cái trại HIV-AIDS cho những người gần chết, người công giáo gọi là Trọng Điểm, ở giữa khu vực Biên giới Bù Gia Mập và Thủy điện thác Mơ của tỉnh Tây Ninh. Thế mà các tu sĩ lên đó làm việc chỉ như nhân viên của nhà nước với lương tháng chỉ một, hai triệu gì đấy. Nhưng nhờ có các sơ làm việc trên đó mà bao nhiêu cơ quan từ thiện Công giáo mới giúp đỡ các nạn nhân. Còn đám cán bộ nhà nước họ vẫn nắm quyền lãnh đạo, vẫn ăn tiền từ trên rót xuống và tiền từ nước ngoài đổ vào, còn nạn nhân chết thì thôi, họ không cần! Đấy, cháu nói về lãnh vực từ thiện nó là như vậy. Và mấy năm trước còn có một cái lệnh ác thế này là mọi công tác từ thiện ở Việt Nam từ nay chỉ có Mặt Trận Tổ Quốc Trung Ương mới có quyền, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, tổ chức của nhà nước nhưng không phải Mặt Trận Tổ Quốc Trung Ương cũng không có quyền. Con xin nói tiếp thế là về vấn đề thông tin văn hóa, giáo dục, y tế, từ thiện đại khái nó là như thế chứ còn nhiều chuyện đau lòng, cháu không muốn đi nhiều vào cụ thể.
6. Còn chuyện thứ sáu về vi phạm tự do tôn giáo tại Việt Nam, đó là nhà nước xiết chặt và kiềm chế, vi phạm đến quyền tự do cư trú,tự do di chuyển của các tu sĩ cũng như của các tín đồ tại những khu vực mà nhà nước gọi là “nhạy cảm”.
Ví dụ năm ngoái, cháu hẹn với giáo dân một bản ở Mộc Châu giáp Lào và Thanh Hóa, kêu họ ra thị trấn Mộc Châu cho chúng cháu gặp. Họ đi ra khỏi làng, cán bộ không cho. Khi họ trốn được khỏi làng ra bến xe, thì những người chủ xe được lệnh không cho những người đó lên xe. Thế là họ là họ đi bộ từ chiều hôm trước. Hôm sau chúng cháu lên Mộc Châu không thấy đâu, gọi điện về bản thì bảo đi rồi, thế cháu mới nói tắc xi chạy ngược lại thì giữa đường đang thấy hai phụ nữ dắt ba đứa con giữa trời nắng cứ vui vẻ vô tư đi bộ, mặt mày rất phấn khởi. Đối với họ không có ý niệm thời gian, và nếu mình không vào đón, họ cứ đi như vậy đến tối, đến mai tới cũng được, và lúc đó họ đi được hơn 30 cây rồi. Cháu có hình ảnh chụp họ đang đi giữa đường đàng hoàng nhưng cháu không mang theo đây.
Còn các tu sĩ chúng cháu muốn đi từ xứ này đến xứ kia làm việc phải được chính quyền nơi đến chấp nhận, còn chính quyền nơi đến không chấp nhận thì mình không được đến. Cha Trịnh Duy Công ở giáo xứ Sở Kiện, Hà Nam ngài giảng dậy ngài hay mạnh dạn tố cáo chính quyền phản động bán nước, thế là công an tỉnh đánh tiếng đe dọa sẽ trục xuất ngài khỏi địa phương. Thế là ngài giảng: các ông công an theo dõi tôi ngồi ở bên dưới, các ông cứ vào trực tiếp gặp tôi đây này để nói gì thì nói. Đừng đi bỏ nhỏ với giáo dân. Cái đó không quân tử. Nhưng mà tôi nói các ông nghe, hoặc là tôi nói các ông các bà về nói lại với công an. Rằng công an tỉnh Hà Nam này muốn tôi đi khỏi Sở Kiện đến nơi khác thì công an cứ phải ghi vào giấy lý lịch của tôi thật là tốt đẹp thì tôi đi địa phương khác họ mới nhận. Còn nếu cứ nói xấu tôi, địa phương khác họ thấy họ không dám nhận thì tôi cứ ở đây mãi đừng có trách! Đấy vui vậy!
Cho nên là vi phạm đến quyền tự do cư trú và tự do di chuyển là những quyền tự do căn bản của con người, con người còn sống thì còn phải chuyển động, sống mà bắt người ta đứng yên như chết. Như cha Nguyễn Văn Phượng nhà cháu, chẳng có tội tình gì cả, chỉ là linh mục ở Thái Hà thôi, ra đến sân bay đi hành hương cùng một đoàn linh mục, các linh mục khác cho qua, đến linh mục Nguyễn Văn Phượng thì chặn lại, hỏi tại sao, họ trả lời lên hỏi trên, trên, trên, không biết trên nào! Chính quyền mà hành xử tiểu nhân như vậy! Rồi đến cha Phạm Trung Thành, Bề Trên Giám Tỉnh của nhà cháu ở Saigon cũng vậy. Hôm tháng 12 vừa rồi, ra ngoài sân bay Tân Sơn Nhất xuất cảnh, không cho đi, tính đi sang Mỹ này chặn lại không lý do. Rồi đến tháng Bảy vừa rồi đi Singapore, ra đến sân bay cũng lại chặn, không lý do. Mấy hôm sau cha chánh văn phòng nhà Dòng chúng cháu đi đường bộ qua cửa khẩu Mộc Bài, Tây Ninh cũng bị chận lại. Hỏi lý do công an bảo: “Trên bảo không cho phép xuất cảnh cho đến năm 2015. Chấm hết. Còn đúng sai thế nào lên trên mà hỏi, chúng tôi không biết”. Làm mà không dám nhận, không dám nói lý do. Còn như cháu đây này, 12 năm trước, năm 1999 cháu vừa học xong Thần học, chẳng có tội tình gì cả, mình đang ở Kỳ Đồng về tỉnh Ninh Bình là quê cháu, cháu đi xin hộ chiếu, công an xã không cho, cháu ghi vào đơn xin hộ chiếu là nông dân, công an bảo: “Ông đi tu từ lâu rồi sao ghi là nông dân, đến lúc mình ghi là tu sĩ, nó bảo, ai công nhận ông là tu sĩ mà ông ghi tu sĩ? Khốn nạn!
Đến lúc cháu vào tạm trú dài hạn Saigon ở phường 14 quận 3, cháu xin hộ chiếu tại Saigon thì theo luật ai tạm trú dài hạn ở đâu thì làm hộ chiếu ở đấy được. Thế cháu làm xong, họ phát cho cháu rồi họ báo về Ninh Bình. Công an Ninh Bình làm một cái báo cáo rõ xấu gửi vào Saigon, bảo rằng Nguyễn Văn Khải sinh ra trong vùng đất Phúc Nhạc phản động, Nguyễn Văn Khải là con đỡ đầu của một ông cha phản động là linh mục Vũ Quang Điện đi tù 2 lần 17 năm, Nguyễn Văn Khải là tu sĩ chui, linh mục chui, tắt một lời là “phản động”. Cấm xuất cảnh! Thế là hộ chiếu của mình công an Saigon thừa lệnh công an Ninh Bình tịch thu nốt. Nhưng mà cháu nói rồi. Cháu tin Chúa, Chúa là mạnh nhất, Chúa muốn không ai có thể cản được. Sự gì tốt đẹp Chúa đã muốn thì trước sau cũng thành. Cháu nói với nhà cầm quyền Hà Nội, bảo họ: “Đó, các ông còn sống, tôi còn sống đây. Các ông cấm tôi tu mà Chúa muốn, tôi vẫn tu được, tu chui. Các ông cấm tôi học, nhưng Chúa muốn tôi học, tôi vẫn học được, học chui. Các ông cấm tôi chịu chức nhưng mà Chúa muốn, tôi vẫn được thụ phong linh mục, thụ phong chui. Mà bây giờ cháu có gặp họ, cháu sẽ nói “Các ông cấm tôi xuất cảnh, nhưng mà Chúa muốn, tôi vẫn xuất cảnh được, xuất cảnh chui”. Chui hợp pháp đàng hoàng! Nói về cái quan niệm về cách quản lý hành chính của người Mỹ, công dân Mỹ như các ông các bà đây khó hiểu nhưng mà Việt Nam thì không khó hiểu.
Thế thì đấy, nhà cầm quyền vi phạm tự do tôn giáo một cách nghiêm trọng như vậy, chẳng có lý do gì, cứ cấm cửa các tu sĩ với các linh mục thôi. Cho nên tắt một lời, cháu nói Việt Nam không có tự do tôn giáo mà ai bảo Việt Nam có tự do tôn giáo thì người đó thứ nhất là người nói dối. Nếu không phải là người nói dối thì là người quá sợ hãi, sợ đến nỗi tê liệt con người không dám nói thật. Nếu không phải là người quá sợ sệt thì là người cái đầu có vấn đề tức nhận thức có vấn đề! Nếu không phải là cái đầu có vấn đề thì cuộc sống có vấn đề, nghĩa là cuộc sống có vấn đề gì đó mà công an nó nắm được nó khống chế. Nếu cuộc sống không có vấn đề thì người ấy là công an!
Đấy là cháu xin thưa với cả nhà vắn tắt về cái chuyện vi phạm tự do tôn giáo ở Việt Nam, từ cái chuyện vi phạm tự do tôn giáo như vậy nó mới nẩy ra những vụ như là Thái Hà, Tòa Khâm Sứ.
Thì con xin thưa về chuyện Thái Hà và Tòa Khâm Sứ vắn tắt thế này, là thứ nhất con đi đây đó, nghe nhiều người trong, ngoài giáo hội lớn, bé nhỏ, to, nam phụ lão ấu, nói thế này: “Thái Hà của Dòng Chúa Cứu Thế, Tòa Khâm Sứ của Tổng Giáo phận Hà Nội làm như thế (tức là vùng lên đòi công lý, cụ thể là đòi đất) làm như thế là dại! Thấy sức mình không đủ lực để đối đầu với đối phương thì phải cho sứ giả đi cầu hòa trước. Việc gì phải làm như vậy? Mình đây Công giáo một dúm, sức lực thì có đâu mà đòi vùng lên như thế, vùng lên như thế chỉ có thiệt thôi. Thứ nhất là vì đất vẫn bị mất; thứ hai là vì dân bị đánh; thứ ba vì dân bị bắt, vì thứ tư là vì dân bị kết án và bỏ tù. Thứ năm là theo những người đó, nó gây sự chia rẽ giữa giáo hội và xã hội, giữa Phật giáo và Công giáo, chưa kể nguy cơ xung đột tôn giáo. Tắt một lời, làm như Thái Hà của Dòng Chúa Cứu Thế hay Tòa Khâm Sứ của TGP. Hà Nội là dại, là không khôn ngoan, cho nên cần phải dẹp bỏ. Ngay cả một số người có đạo lớn bé cũng quan niệm như vậy.
Nhưng mà cháu nói, cái nhìn như vậy là cái nhìn sai lầm! Nếu không muốn nói một cái nhìn như vậy là một cái nhìn hẹp hòi ích kỷ, là một cái nhìn vị lợi. Tại sao cháu nói thế? Nó như thế này: Thái Hà chúng cháu, cái mảnh đất ấy nhà cầm quyền cộng sản chiếm dụng bất hợp pháp từ nửa thế kỷ rồi chứ đâu phải bây giờ mới lấy đâu. Đất của Tòa TGP. Hà Nội nơi có Tòa Khâm Sứ họ lấy từ gần nửa thế kỷ, từ năm 1961 chứ đâu phải bây giờ mới lấy đâu! Bây giờ họ làm hồ bơi, bây giờ họ làm nhà máy, họ tư nhân hóa để làm biệt thự cho các quan chức lớn bé. Thế, nhân cái cơ hội đó mình mới đứng lên mình đòi. Trước đây các vị chiếm bất hợp pháp để làm việc chung, bây giờ các vị tư nhân hóa, tôi phản đối và tôi đòi lại cái phần đất đó để phục vụ vào mục đích tôn giáo, phục vụ cộng đồng. Chúng cháu tính rồi, được ăn cả, ngã vẫn không về không. Được ăn cả là thế nào? Nếu được thì được mảnh đất Thái Hà 14,000m2, chúng cháu tính giá có ít cũng 200 triệu đô la. Nếu được mảnh đất Tòa Khâm Sứ ở trung tâm Quận Hoàn Kiếm có rẻ cũng 400 triệu đô la. Các ông bà tính xem, đất ở đấy ( quận Hoàn Kiếm) 50 cây vàng một mét vuông xem là giá bao nhiêu. Thế nếu được là được hai mảnh đất ấy. Khi được hai mảnh đất ấy sẽ tạo thành tiền lệ để đòi được hàng trăm cơ sở khác, mảnh đất khác trong, ngoài thành phố Hà Nội của Công giáo. Nếu được của Công giáo Hà Nội thì từ thủ đô mà đi, Giáo hội Công giáo sẽ đòi hầu hết các nhà đất của mình trên toàn cõi Việt Nam. Nếu Công giáo làm được thì toàn thể các tôn giáo khác cũng lấy lại được nhà đất của mình. Nếu các tôn giáo lấy lại nhà đất của mình thì toàn thể các tư nhân từ xưa đến nay có nhà, đất bị cộng sản chiếm dụng bất hợp pháp cũng phải theo tiền lệ ấy mà trả lại cho người ta đúng lẽ công bằng. Đấy! Ăn cả là ăn như vậy. Còn nếu nhà nước cố tình dùng bạo lực để tiếp tục cưỡng chiếm thì cái việc Thái Hà , Tòa Khâm Sứ làm cũng đặt nhà nước , dồn nhà nước vào chân tường, bắt nhà nước phải nhìn thấy sự thật bất công trong đất nước xã hội, để nhà nước phải sửa lại luật đất đai. Thấy chưa? Buộc nhà nước phải xem lại luật đất đai, buộc nhà nước phải xem lại luật tư hữu, luật về tự do tôn giáo.Từ chuyện hai mảnh đất đó nhưng mà để tính chuyện lớn kia.
Chuyện lớn là chuyện cho các tôn giáo, cho cả giáo hội và xã hội chứ mình không tính cho riêng mình. Nếu Dòng Chúa Cứu Thế chúng cháu tính cho riêng mình thì đang lúc đấu tranh họ đề nghị một mảnh đất ở Mỹ Đình, nếu chúng cháu nhận là xong. Nếu Tòa Tổng Giám Mục Hà Nội mà tính lợi cho riêng GP. Hà Nội thì lúc đang cầu nguyện, họ đề nghị các cha ra ký giấy nhận một trong 2 mảnh đất khác nhau với hai tòa nhà khác nhau trong thành phố hay một mảnh đất khác ở ngoại thành. Nếu TGP Hà Nội tính lợi cho riêng mình thì Hà Nội cũng được rồi. Những nơi khác được nhà nước cho mảnh đất này, mảnh đất kia và bao nhiêu thứ khác thì bảo nhà nước dễ chịu và vì mình “khôn ngoan” ứng xử nên được như vậy. Cái đó theo chúng cháu, nếu có lợi chỉ lợi cho riêng mình. Tất cả chúng cháu nhận thức, nếu có “được” như vậy để được yên thì cái đó chỉ là thỏa hiệp, chỉ là cái khôn vặt thôi cho riêng mình! Mà không thấy được việc giáo dân miền Bắc làm vì lợi ích chung của các tôn giáo, của cả giáo hội, cả dân tộc. Đấy là điều thứ nhất.
Điều thứ hai cháu xin thưa liên quan đến vụ Thái Hà- Tòa Khâm Sứ, đấy là cháu nói “được ăn cả, ngã không về không” là thế này: Bây giờ nhà nước trả hay không trả nhưng nhà nước về phương diện vật chất phải làm công viên, không tư nhân hóa được! Không làm nhà ở cho người dân ở cái khu vực đất Đức Bà ở cạnh nhà thờ Thái Hà được. Thế là chúng cháu ở nhà thờ Thái Hà cũng có lợi rồi. Vì sao? Vì nếu khối dân cư ngoại đạo họ ở đấy trên một khu rộng như vậy, họ áp lực lên nhà thờ thì chúng cháu chết. Không gian sống của mình bị thu hẹp. Chết. Vì sao nữa? Bên Tòa Khâm Sứ, Đức cha Đôminicô Mai Thanh Lương đây về thì biết, bên Tòa Khâm Sứ, ngay trước mặt Tòa Giám Mục với Chủng viện là cái hồ bơi, đằng trước nó là cái tiệm nhảy. Tiệm nhảy nó phá rồi nó còn trật cái hồ bơi lại. Thế bây giờ nó chẳng những nó không làm cái Trung tâm thương mại mà nó còn phá luôn hồ bơi đi, thế là đỡ cho mình rồi. Mình là chủng sinh, là linh mục, là giám mục mình không phải suốt ngày ngứa con mắt bên phải, đỏ con mắt bên trái vì hồ bơi nữa. Cũng không bị ồn ào náo loạn nữa! Nó phá hồ bơi đi và nó làm thành vườn hoa rất đẹp, thế là cảnh quan Tòa Giám Mục thông thoáng hơn, nó đẹp hơn, nó lành mạnh hơn, thế là lợi chứ! Khoảng không đấy thực tế là vườn hoa chung quanh nhà, thế là ngày lễ Cả, giáo dân khắp nơi về nhà thờ chính tòa đi lễ, có thể vào đi dạo trong đó hay ngồi trong đó sửa soạn cho người nó tươm tất, tốt đẹp hơn vào dự lễ cho nó sốt sắng. Chưa kể rằng Tòa Khâm Sứ ở đây vẫn còn với vườn hoa rất đẹp chung quanh. Ai bảo rằng mình nắm tay đến tối, gối đầu đến sáng đâu! Ai bảo rằng chế độ này còn mãi! Cái gì nó có khởi đầu tất nó phải có kết thúc. Chẳng có cái gì là mãi mãi cả! Cho nên đến lúc chế độ này sập xuống thì tòa nhà Khâm Sứ của mình vẫn còn đấy với vườn hoa chung quanh rất đẹp, chỉ làm tấm biển của mình để lên là xong. Cho nên ngay cả về mặt vật chất cũng có lợi đấy chứ. Ai bảo là không được gì? Được nhiều! được rất nhiều về mặt vật chất. Như nhà thờ Thái Hà chúng cháu có cái công viên rộng đó, bây giờ ngày lễ Cả, chúng cháu đậu 300 xe hơi lớn bé được, còn con phố Đức Bà phía sau lưng đó, bây giờ không làm nhà, mình để hàng chục nghìn xe máy được. Thế là trong nhà thờ, mình có chỗ yên tâm ngồi đế ngắm nguyện, để lễ lạy cho nó sốt sắng, trọng thể. Được nhiều!
Đấy, nhưng mà cháu nói cái đó chỉ là cái lợi bé. Chỉ là cái lợi vật chất trước mắt mình thấy được. Cái lợi lớn nhất mà người ngoài Công giáo cũng như trong Công giáo thấy được đó là nhờ phong trào đòi công lý- sự thật ở Thái Hà- Tòa Khâm Sứ mà người dân Công giáo ở miền Bắc, hết cả miền Bắc chứ không riêng gì Thái Hà và Tòa Khâm Sứ ở Hà Nội- Người Công giáo ở hầu khắp các giáo xứ miền Bắc “bước qua nỗi sợ hãi để can đảm, hiên ngang đòi công lý và sự thật”. Cái lợi ích tinh thần to nhất là như thế, là vượt qua nỗi sợ. Sau năm 1954, Cộng sản ở miền Bắc bạo lực thế nào khiến có nhà thơ phải nói: “ Tôi đi trên phố mà không thấy phố, không thấy nhà, chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ”. Còn đây này, làng quê cháu sống đúng là một trại tập trung. Câu thơ Tố Hữu làm bắt chúng cháu học từ bé, đúng là một trại tập trung: Dập dìu cờ đỏ ven đê/Sớm trưa tiếng trống đi về trong thôn”. Người ta nói là xã hội văn minh, làm việc giờ giấc nhưng thực tế nó là trại tập trung! Đầu làng điếm canh, cuối làng điếm canh. Đúng giờ kẻng đánh, cả làng ra đồng làm việc. Đúng giờ, kẻng đánh, mọi người vào. Đúng là một trại tập trung. Đang khi đó, không khí Cộng sản bạo lực là suốt ngày trống kèn để lo đấu tố. “Dập dìu cờ đỏ ven đê, sớm trưa tiếng trống đi về trong thôn”. Ai mà ra làm việc muộn ở ngoài đồng một cái là qui ngay cho tội “Cố tình chống lại đường hướng tập thể hóa, chống lại lối làm ăn lớn của xã hội chủ nghĩa”. Bắt, bắt! Ai kẻng một cái mà ở ngoài đồng không chạy nhanh về làng, còn dây dưa ở lại, thì có thể bị qui ngay cho tội “Cố tình ở ngoài đồng để dấu giếm hoa màu và vật tư nguyên liệu sản xuất”. Bắt, tù. Đúng là trại tập trung. Cháu biết. Thế mà tự hào là công nghiệp. Đấy, vậy trong một xã hội bị khống chế và bạo lực như vậy mà lần đầu tiên năm 2008, giáo dân Hà Nội và những làng ngoại giáo mà cũng là dân oan, dám hiên ngang xuống đường đòi công lý. Nhân đây cháu xin nói thế này, xin miễn thứ cho cháu là có nhiều người cứ bảo “Sao các cha Thái Hà miền Bắc không đòi tự do, không đòi dân chủ?” Cháu xin thưa, khái niệm tự do, dân chủ với đa số người dân miền Bắc và nông dân ít học họ chưa hiểu mấy, nhưng quyền lợi trước mắt thì họ biết. Những sự bất công trước mắt thì họ biết, họ thấy ngay, và khi họ là nạn nhân của bất công, nói hai tiếng công lý ai cũng hưởng ứng. Có thế thôi! Mà cứ đòi công lý thì sự thực cũng đang đòi tự do, dân chủ chứ còn gì nữa, nên cháu nói vậy, xin các bác đừng thắc mắc nhá. Cái lợi thứ nhất cháu thấy là bước qua nỗi sợ.
Cái lợi thứ hai là cháu thấy người giáo dân ở miền Bắc bày tỏ được cái niềm tin của mình. Con thưa Đức Cha ở đây biết, từ hồi có biến cố Thái Hà, Tòa Khâm Sứ, giáo dân ở miền Bắc hầu hết các giáo xứ, không riêng gì giáo dân Hà Nội, giáo dân đạo đức hơn rất nhiều, giáo dân có bản lãnh hơn rất nhiều và giáo dân cầu nguyện, xưng tội đông hơn trước rất nhiều. Giáo dân ở Hà Nội thấy đức tin mạnh hơn khiến một giáo dân làm nghề xe ôm ở Hàm Long chở con và nói: “Từ hồi cha Lý về đây làm chính xứ Hàm Long, ở Hà Nội chúng con mới thấy rằng đi đạo không đơn thuần chỉ là chuyện đi lễ, đi nhà thờ , đọc kinh và sống cho riêng mình. Đi đạo còn là cái gì thiêng liêng cao trọng và lớn mạnh, tuyệt vời hơn rất nhiều mà chúng con không biết nói làm sao!”. Và cái đấy thì những người làm nghề chân tay quê Bùi Chu hiểu hết, những người làm nghề tắc xi với nhau quê ở Bùi Chu họ hiểu nhất, vì họ là những người nghèo và ra Hà Nội đông nhất. Cho nên lòng tin của họ vào Chúa mạnh hơn.
Cái thứ ba là cái lòng mến của họ đối với anh em họan nạn nhiều hơn. Con chứng kiến cái cảnh người ta giúp nhau sau những sự kiện Thái Hà, Tòa Khâm Sứ và Đồng Chiêm và các sự kiện khác con thấy “tuyệt vời”, và con xúc động vô cùng vì cái lòng mến của họ chăm lo cho nhau, nhà này chăm lo cho nhà kia, cộng đoàn này chăm lo cho cộng đòan kia, và chăm sóc người thân của nhau thực sự coi nhau như anh em và sẵn sàng hy sinh mạng sống cho nhau chứ không phải chỉ là hy sinh một phần vật chất nhỏ nhoi. Cháu nói cái vật chất đối với người nghèo thì vô kể, cháu không thể kể được nhưng cháu nói họ sẵn sàng hy sinh mạng sống cho nhau. Ở đâu mà thấy nguy hiểm bỏ chạy chứ riêng với giáo dân Hà Nội từ đấy đến giờ chỗ nào thấy nguy hiểm là họ chạy lại. Chỗ nào nóng bỏng là họ lao đến ngay. Riêng giáo dân Hà Nội và các tỉnh miền Bắc, cứ thấy chỗ nào có nguy hiểm là chạy lại, là vì họ hy sinh cho nhau. Chúng cháu đây ở trong tu viện bị công an mặc thường phục, mặc quân phục bao quanh chúng cháu, đòi giết, giết thế nhưng mà chỉ nửa tiếng sau cả mấy ngàn dân cùng với các tu sĩ, linh mục làm thành một vòng vây khác bên ngoài, mà trong đêm tối, 1 , 2 giờ đêm mà những cha bên ngoài là những cha ở Hà Nội có mặt tất, cha Nguyễn Văn Lý, cha Ruẫn, cha Bình, cha Dũng, cha Hinh, các cha chạy đến mà không cần chúng cháu phải báo. Điều ấy cho thấy họ sẵn sàng hy sinh mạng sống vì nhau.
Mà cái này chúng cháu rất phục Đức Tổng Giám Mục Giuse Ngô Quang Kiệt ở chỗ đấy, không phải là cháu nghe ai nói, mà mắt cháu thấy Ngài làm. Chỗ này, trên đoạn phố này vừa bị công an đến sách nhiễu phải không? Ngài đến tận nơi xem xem nó sách nhiễu thế nào. Chỗ kia giáo dân vừa mới bị xịt hơi cay, Ngài đến tận nơi xem giáo dân bị xịt hơi cay thế nào. Nhà kia có người bị bắt phải không? Ngài đến tận nơi có người bị bắt để thăm viếng, úy lạo và nâng đỡ tinh thần, ban phép lành cho họ. Ngài không nghĩ đến tính mạng , đến chức vụ của Ngài, Ngài hy sinh vì đoàn chiên. Người dân Hà Nội thấy Ngài đúng là vị mục tử hy sinh mạng sống mình vì đoàn chiên. Là mục tử thì cần nhất là cái sự sẵn sàng hy sinh vì đoàn chiên. Con thấy người dân Hà Nội chẳng biết Đức Cha Kiệt tài cán đến đâu, nhưng họ thấy cử chỉ yêu thương ấy và họ tin rằng “Chiên của Ta thì nghe tiếng Ta, Ta biết chúng và chúng biết Ta”.
Rồi cái ngày xử án giáo dân Thái Hà- Tòa Khâm Sứ, con là người đại diện giáo hội vào trong đó ngồi tham dự phiên tòa để chứng kiến xem họ xử con dân của mình như thế nào để biết lối trình bày cho mọi người biết, phản đối hay đồng thuận. Thế thì đang lúc họ tuyên án là không có giam giữ ai hết cả, chỉ có án treo thôi, tù treo thôi, trả tự do hết. Con nhắn tin cho Đức Cha Kiệt đang đi làm phép Thêm Sức, có cha Dũng bên cạnh Ngài, con báo cho cha Dũng để cha trình lại cho Đức Tổng Kiệt, cha Phạm Văn Dũng báo lại cho con là họ không dám giam giữ ai là họ khôn đấy! Họ mà giam giữ ai thì đơn Đức TGM. Ngô Quang Kiệt đã viết sẵn đây rồi, Ngài sẽ ký ngay là Ngài sẽ đi tù thay cho những người ấy. Vậy cái được thứ ba cháu muốn nói là sau khi vụ Thái Hà nổ ra, cái lòng mến của người ta mạnh hơn.
Cái thứ bốn cháu muốn nói là đối với giới Công giáo miền Bắc đoàn kết với nhau hơn, liên kết, hợp nhất với nhau hơn. Cháu sống ở Sàigon 17 năm, sống ở Thái Bình 3 năm, ở nhà quê 17 năm, còn ở Hà Nội thì năm nào cũng sống một vài tháng cho đến cả năm thì cháu thấy thế này: Không đâu mà linh mục đoàn lại đòan kết, thống nhất như thể là linh mục đoàn ở Hà Nội,và cả nước VN thời Đức Cha Kiệt, Linh mục đoàn và giáo dân rất đoàn kết thống nhất thành một khối. Đức TGM. Ngô Quang Kiệt cho đến lúc đi, mỗi khi lễ lạy Ngài luôn công bố trước toàn thể dân chúng là giáo phận chúng ta được cái ơn lớn lao nhất mà chúng ta cùng cầu nguyện trong thánh lễ hàng ngày, đấy là ơn được hiệp nhất. Hiệp nhất vô cùng. Cháu là linh mục Dòng, cháu sống trong cái cộng đoàn ấy cháu biết và cháu thấy là như vậy và cháu xin làm chứng. Nhân nói đến hiệp nhất, cháu xin thưa, mọi người cứ tưởng là chỉ có giáo xứ Thái Hà chúng cháu. Cháu xin thưa rằng nếu chỉ có Thái Hà chúng cháu, một giáo xứ ở rải rác trên mấy quận, huyện mà có chưa đến hai ngàn dân thôi thì nhà cầm quyền bóp mũi chết lâu rồi! Thế mà ở Thái Hà ngày thường cũng cả nghìn người đến, ngày thứ bảy, Chúa nhật có 15, 20 nghìn người đến, còn những lúc mà đang nóng bỏng là ở Thái Hà ngày thường cũng cỡ 20 ngàn người đến. Là tại làm sao? Mà đến đông qúa chúng cháu cũng sợ, sợ dân các nơi về, làm thành một đội quân ô hợp mà có thể mình không làm chủ được tình hình, cho nên cái chức quan trọng nhất của nhà thờ Thái Hà là cái chức “Trật tự, Vệ sinh”. Trật tự, vệ sinh sạch sẽ để cho cái số đông người khỏi lây nhiễm dịch bệnh . Đấy là vệ sinh. Còn trật tự làm sao cho số đông người như vậy mà không có biểu hiện hỗn loạn, hay là không có những kẻ ma quỷ nó rình mò nó vào nó quấy phá, nó gây rối loạn hay nó gây cháy nổ xong nó đổ tội cho mình. Bây giờ hàng trăm xe hơi, hàng nghìn xe máy mà nó gây cháy nổ một cái, thì thôi, nó vu cho mình là chết. Nếu có vụ cháy nổ trên mảnh đất chật hẹp như thế là chết rồi. Nhưng mà giáo dân họ hiệp nhất với nhau, họ đoàn kết với nhau. Họ biết làm thế nào để đảm bảo an toàn, an ninh cho người đến cầu nguyện, lễ lạy. Giáo dân miền Bắc, không phải Thái Hà mà nói đúng ra toàn dân trong thành phố Hà Nội, rộng hơn là toàn dân của các giáo xứ thuộc Tổng Giáo Phận Hà Nội thuộc các tỉnh Nam Định, Hà Nam, Hưng Yên, Hà Tây và Hà Nội. Rộng rộng hơn nữa là hầu hết các giáo xứ tham gia, biết bao các cha xứ, biết bao nhiêu cha Quản hạt, biết bao nhiêu Chánh trương, Trùm trưởng dẫn các đoàn của xứ mình từ Vinh, từ Bùi Chu, từ Thái Bình, từ Hải Phòng, từ Bắc Giang, Bắc Ninh, từ Sơn La, Hưng Hóa dẫn xuống Thái Hà. Mặc dù là có khi xe bị công an bắn thủng lốp; có khi lái xe bị thu bằng, có khi người trên xe bị chặn lại, ngay cả Đức Cha Sang hay là Đức Cha Ngân hay là Đức Cha Đạt, nhiều khi dẫn các đoàn xe đến Thái Hà cũng bị công an chặn đường. Đoàn đông đảo nhất là đoàn Thái Bình, họ đang đi đến Hà nội liền bị chặn đường . Đức Cha Sang vào nhà thờ Thái Hà chửi chính quyền một bữa rất là mạnh mẽ. Ngài là Giám mục vào nhà thờ dự lễ mà bị chặn đường thì ai mà không bị. Nhưng mà chặn cũng có cái hay. Thí dụ xứ Thái Nguyên cha Nguyễn Đức Đạt dẫn một đoàn 11 xe xuống Thái Hà hiệp thông. Cái chữ mà nhà cầm quyền sợ nhất bây giờ là cái chữ “hiệp thông”. Ngài dẫn một đoàn 11 xe đến đến Ô Cầu Giấy công an chận lại không cho vào Thái Hà, lập tức cả 11 xe, mấy trăm người xuống đi bộ thành hàng dài tuần hành từ ngoại ô vào nội thành, trông rất đẹp đội hình.
Đấy là cháu nói về tinh thần liên đới hiệp thông trong toàn miền Bắc .Chính vì nó tạo cái phong trào toàn miền Bắc cho nên nhà cầm quyển mới không bóp mũi được chúng cháu chết, chứ chỉ sức chúng cháu không thì họ bóp mũi chúng cháu chết ngay!. Đấy, cháu nói về Thái Hà đại khái như vậy, nhưng mà cái hay hơn nữa là người dân Thái Hà, người dân của giáo phận Hà Nội và người giáo dân ở miền Bắc họ trưởng thành trên nhiều phương diện không thể kể hết được. Trưởng thành về nhận thức về khả năng luật pháp, pháp luật. Trưởng thành về mặt tổ chức, trưởng thành về mặt truyền thông, truyền thông nhân dân, trưởng thành gọi là cái khả năng ứng phó trong những “tình huống khẩn cấp”.
Cháu đảm bảo khả năng ứng phó khẩn cấp, dân Hà Nội là tuyệt vời! Và cái khả năng đối phó với bạo lực của bạo quyền Cộng sản. Bạo lực Cộng sản rất mạnh thế mà người giáo dân Hà Nội họ tổ chức làm sao khiến cho cái bạo lực của bọn Cộng sản vô hiệu, cùng lắm đánh chảy máu mặt một tí và bạo quyền Cộng sản không có cơ hội, không có lý do để xử dụng bạo lực. Đang khi cộng đồng thấy Cộng sản VN hiện nay bạo lực thế nào. Chẳng hạn ông Trịnh Thanh Tùng chỉ bênh vực một anh xe ôm lỡ nhấc cái mũ bảo hiểm ra sớm, chỉ bênh vực người kia thôi mà bị công an đánh chết! Xem đấy thì cộng đồng biết, cái bạo lực ở Việt Nam bây giờ phổ biến thế nào. Các làng ngoại giáo quanh Hà Nội đều bị họ quy hoạch, chiếm đất, đánh chết người như ngóe, bắt người bỏ tù là chuyện thường, còn đánh đập tàn ác dân thì vô cùng. Nhưng mà không có ai lên tiếng thay cho họ bởi thế mình không biết. Còn đối với dân Thái Hà và Tòa Khâm Sứ, các cha, các thầy mới ăn vài cái dùi cui thôi! Mới ăn vài bãi nước miếng thôi! Mới bị xịt hơi cay thôi. Rồi mấy anh công an mặc thường phục giả dạng làm thanh niên xung phong mới đấm trộm được vài cái thôi. Còn chỉ có hô giết, giết, giết nhưng chỉ hô miệng thôi chứ còn đối với khối dân ngoài đạo kia, họ là nạn nhân của bạo lực kinh khủng hơn nhiều! Xem vậy mới biết người giáo dân miền Bắc khéo léo thế nào để vô hiệu hóa bạo lực của Cộng sản. Và chúng ta xem hình của giáo dân miền Bắc, đố khi nào đối diện với bạo lực của Cộng sản mà họ sợ, thấy Cảnh sát cơ động họ coi như không, thấy cảnh sát giao thông cũng không, thấy nhân viên an ninh mặc thường phục họ cũng không sợ. Họ thấy là họ sẵn sàng lao tới. Họ sẵn sàng đối diện, mắt đối mắt, mặt đối mặt! Tay không đối với súng đạn, họ không sợ đòn roi, không sợ súng đạn. Họ có sợ gì đâu, nhưng mà họ chỉ không xử dụng bạo lực thôi. Thấy chế độ nó đã sẵn có bạo lực rồi nên mình phải chủ trương hòa bình. Thấy cái xã hội nó bất công nên mình đòi công lý. Thấy cái xã hội nó giả dối nên mình đòi sự thật. Đòi công lý, hòa bình, sự thật thế thôi! Làm sao mình có cơ may sống trong bình an, hạnh phúc hơn, thế thôi. Họ không sợ bạo lực đâu, cộng đoàn cứ xem hình thì thấy. Giới trí thức Hà Nội đến nói với chúng con điều này: “Chúng tôi cám ơn giáo dân của các ông vô cùng, giáo dân bên Công giáo các ông trình bày cho chúng tôi thấy một hình ảnh vô cùng đẹp. Từ trước đến giờ chúng tôi chỉ thấy một khả năng thay đổi chế độ đấy là khả năng bạo lực cách mạng, nhưng bây giờ với cái phong trào Thái Hà mà lan toàn miền Bắc thế này, mà luôn luôn xuống đường với đội ngũ chỉnh tề, trật tự, ăn mặc đẹp mắt. mặt mày vui vẻ , tươi tỉnh, thì chúng tôi thấy một cái khả năng thay đổi xã hội một cách rất là hiền hòa, rất là hòa bình, rất là đẹp, và rất là nhân bản, phù hợp với qui luật phát triển của thời đại”. Đấy, các nhà trí thức nhận định như vậy, cái đó là cái lợi.
Bài nói chuyện của Linh mục Phêro Nguyễn Văn Khải đến đây kết thúc, thì giờ còn lại dành cho mọi người đặt câu hỏi , và rất nhiều câu hỏi đặt ra đã được cha Khải giải đáp rõ ràng.
Trong buổi nói chuyện của Linh mục Phêro Nguyễn Văn Khải, Kỹ sư Đỗ Như Điện, Điều Hợp Viên Phong Trào Giáo Dân cũng phổ biến việc trao giải Tự Do Tôn Giáo Nguyễn Kim Điền năm 2011: “Giải Tự Do Tôn Giáo Nguyễn Kim Điền năm nay được trao cho Linh mục Nguyễn Hữu Giải (Tổng Giáo Phận Huế) và ông Nguyễn Văn Lía, một chức sắc của Phật giáo Hòa Hảo. Hai vị này là những người đã kiên trì tranh đấu cho tự do tôn giáo ở trong nước, và chúng tôi sau khi đã khóa hồ sơ và xem xét rất kỹ. Đây là hai người theo chúng tôi rất là xứng đáng. Vì vậy năm nay chúng tôi sẽ tổ chức việc vinh danh và trao giải tại Boston thuộc Massachusetts vào ngày 9.10.2011. Giải Tự Do Tôn Giáo Nguyễn Kim Điền năm 2010 đã được trao cho Thái Hà , nhưng vì các linh mục ở Thái Hà lúc đó không ra hải ngoại được, nên GS. Nguyễn Lý Tưởng nhận thay cho cha Khải, nay nhân dịp Cha Khải hiện diện tại Nam California, GS. Nguyễn Lý Tưởng đã lên trao tận tay cho cha tấm Placque vinh danh giáo xứ Thái Hà. Tư ởng cũng nên nhắc lại: Phong Trào Giáo Dân VN Hải Ngoại đã mời cha Phero Nguyễn Văn Khải đến nam California tiếp xúc với đồng hương. Trong suốt thời gian ở đây, cha tạm ngụ tại gia đình ân thân của Nhà Dòng và cũng là thành viên trong Phong Trào Giáo Dân, và buổi nói chuyện của cha tại Trung tâm Công giáo là buổi nói chuyện chính thức do Phong Trào Giáo Dân tổ chức, được đông đảo giáo dân hưởng ứng nhất./.
- Linh Mục Nguyễn Văn Khải: 'Chúa dẫn tôi đi, Chúa sẽ đưa tôi về'
LTS: Linh Mục Nguyễn Văn Khải, 41 tuổi, nguyên là phát ngôn viên của Dòng Chúa Cứu Thế ở Thái Hà, Hà Nội. Người ta được biết linh mục qua các cuộc phỏng vấn của báo chí, các đài phát thanh quốc tế về công cuộc đấu tranh của giáo xứ Thái Hà đòi lại tài sản và công lý cho giáo hội. Bởi vậy, ngài là đối tượng của nhiều đe dọa và cũng là đối tượng để hệ thống báo chí tuyên truyền của nhà cầm quyền CSVN bôi nhọ, vu khống.
Cách đây một năm, ngài đã rời Việt Nam sang Roma du học theo sự sắp đặt từ lâu nhưng cũng đã phải đi rất khó khăn.
Nhân dịp LM Nguyễn Văn Khải sang quận Cam thăm viếng, Ủy Ban Cứu Người Vượt Biển (BPSOS) tổ chức một cuộc gặp gỡ và nói chuyện của ngài với quí lãnh đạo các tôn giáo, lãnh đạo các cộng đồng, hội đoàn, các cơ quan truyền thông và đồng hương người Việt Nam. LM Nguyễn Văn Khải dành cho phóng viên Nam Phương của nhật báo Người Việt cuộc phỏng vấn dưới đây.
LM Nguyễn Văn Khải (NVK): Thưa ông, tôi sang Roma từ tháng 7 năm 2010.
NP: Lý do chính linh mục sang bên đó là được học bổng du học, hay bị áp lực nào đó?
LM NVK: Xin thưa là các đấng bề trên trong Dòng Chúa Cứu Thế đã có kế hoạch gửi tôi đi du học từ lâu. Vì nhiều lý do cho nên đến thời điểm này dự định ấy mới được thực hiện.
NP: Nhà cầm quyền Việt Nam có biết linh mục có kế hoạch đi du học không?
LM NVK: Tôi nghĩ là không. Vì năm 1999 công an Sài Gòn đã thu hộ chiếu của tôi và cấm tôi xuất cảnh. Công an tỉnh Ninh Bình quê tôi khi ấy nói tôi sinh ra trong vùng đất ‘phản động’ là Phúc Nhạc, là con tinh thần của một linh mục ‘phản động’ là cha Giuse Vũ Quang Ðiện, giáo phận Phát Diệm, lại đi tu “chui”. Tôi đã phải chuyển hộ khẩu vào Nam ra Bắc, làm lại chứng minh nhân dân rồi sau 9 năm mới làm được hộ chiếu kín đáo dưới tư cách là sinh viên. Khi ra đi cũng kín đáo. Chỉ có các cha bề trên và tôi biết. Các cha khác trong dòng và ngay bố mẹ tôi cũng không biết. Chúng tôi nghĩ nếu bên an ninh biết thì họ sẽ ngăn chặn. Vì vậy chúng tôi phải kín đáo sang Thái Lan qua ngả Lào bằng đường bộ. Rồi từ đấy sang Roma.
NP: Như vậy khi hết thời hạn du học linh mục có thể về Việt Nam được không? Người ta có cản được không?
LM NVK: Tôi là công dân Việt Nam, tôi phải về Việt Nam sống và làm việc. Ai, cơ quan nào ngăn chặn tôi, người ấy vi phạm pháp luật, vi phạm nhân quyền. Nhà cầm quyền cộng sản có thể ngăn cản tôi về nếu họ muốn. Nhưng tôi đi là để về. Tôi quyết tâm về. Tôi có kinh nghiệm này. Nhà cầm quyền cấm tôi tu, Chúa muốn, tôi vẫn tu được: “Tu chui”. Nhà cầm quyền cấm tôi học thần học, Chúa muốn tôi vẫn học được: “Học chui”. Nhà cầm quyền cấm tôi chịu chức linh mục, Chúa muốn tôi vẫn chịu chức được: “Chịu chức chui”. Nhà cầm quyền không muốn tôi xuất cảnh, Chúa muốn, tôi vẫn đi được. Ði kín đáo. Chúa dẫn tôi đi, Chúa sẽ đưa tôi về. Chúa đã muốn thì không ai có thể ngăn cản được.
NP: Nhà cầm quyền Việt Nam luôn đổ tội cho các tu sĩ và mọi người họ không đồng quan điểm là “phản động”, có phải cái ý nghĩa mà nhà cầm quyền dùng nó khác với ý nghĩa mà người dân thường hiểu?
LM NVK: Ðúng là như thế. Nhà cầm quyền coi mọi người làm tổn hại cho sự thống trị độc tài của họ, mọi người yêu nước thương dân và phản đối chính sách lãnh đạo phản dân hại nước của họ đều bị họ chụp mũ cho là “phản động”. Thực ra, nếu hiểu đúng nghĩa của từ ngữ này, hiểu phản động là đi ngược lại xu hướng tiến bộ, đi ngược lại trào lưu phát triển tất yếu theo quy luật của tự nhiên, của thời đại, thì nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam hiện nay mới đúng là phản động nhất. Hơn nữa còn là một chế độ phản dân hại nước. Những người yêu nước, thương dân, dấn thân cho dân chủ, cho tự do, cho quyền con người, đặc biệt là cho tự do tôn giáo không “xứng đáng” nhận cái tên gọi mà thực tế và bản chất thuộc về nhà cầm quyền cộng sản.
NP: Trên thực tế linh mục có tin rằng đang có sự đối lập thực sự giữa nhà cầm quyền và dân chúng? Bởi vì nhà cầm quyền thì muốn một tuyệt đại đa số quần chúng ngoan ngoãn vâng lời, trong khi người dân chống lại một chế độ làm rất nhiều điều ngược lòng dân?
LM NVK: Vâng. Cũng như ông. Tôi tin rằng có sự đối lập thật sự giữa nhà cầm quyền và dân chúng. Một sự đối lập rất lớn, rất gay gắt. Một sự đối lập tất yếu dẫn đến bùng nổ.
NP: Dường như nỗi sợ hãi của người dân ở Việt Nam còn rất lớn nên dù biết có áp lực, bất công mà xã hội cũng không thấy thay đổi? Làm thế nào vượt thoát được sự sợ hãi?
LM NVK: Ðúng là nỗi sợ hãi của nhiều người còn rất lớn. Vì bạo lực và tuyên truyền dối trá của cộng sản trong những năm qua trên người dân là rất lớn. Tuy nhiên, thực sự tôi thấy xã hội đang thay đổi. Trong mấy năm gần đây sự thay đổi diễn ra nhanh hơn. Càng ngày càng có nhiều người yêu nước thương nòi, đã vượt qua nỗi sợ hãi, dấn thân cho tự do, dân chủ, cho công lý và sự thật. Ðể vượt qua nỗi sợ hãi như chúng tôi thấy, trên hết mọi sự, thứ nhất cần phải có một lòng tin mãnh liệt vào Chúa Trời và lý tưởng tốt đẹp mà mình dấn thân. Thứ hai cần phải có một lòng mến dạt dào đối với con người, đối với quê hương đất nước. Niềm tin và tình yêu lớn sẽ làm cho người ta vượt qua nỗi sợ hãi và kiên trì dấn thân dù có phải chịu hy sinh. Hơn nữa khi chúng ta biết hiệp thông, liên đới, nối kết với nhau, cùng nhau dấn thân, thì người ta dễ vượt qua nỗi sợ hãi hơn.
NP: Xin cảm ơn linh mục đã dành thời gian cho cuộc phỏng vấn này
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét