TT Obama: ‘Trung Quốc phải hành xử như ‘người lớn’

HONOLULU (Reuters) - Tổng Thống Barack Obama hôm Chủ Nhật cho thấy Mỹ không thể tiếp tục chấp nhận các chính sách về thương mại và tài chánh của Trung Quốc, tìm cách tạo thêm áp lực lên đối thủ kinh tế lớn nhất của Mỹ.

Chủ Tịch Hồ Cẩm Ðào (trái) với Tổng Thống Barack Obama tại thượng đỉnh APEC hôm Thứ Bảy. (Hình: AP Photo/Charles Dharapak)

“Cái gì thì cũng vừa phải thôi,” ông Obama nói thẳng thừng trong buổi họp báo chấm dứt cuộc họp thượng đỉnh Hợp Tác Kinh Tế Á Châu-Thái Bình Dương (APEC) nơi ông đạt được một thành quả quan trọng trong nỗ lực hình thành một vùng tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương và khuyến khích kỹ thuật xanh.

Với những lời lẽ cứng rắn nhất đối với Trung Quốc từ trước đến nay, ông Obama, một ngày sau khi gặp Chủ Tịch Nhà Nước Trung Quốc Hồ Cẩm Ðào (Hu Jintao), đòi hỏi rằng Trung Quốc phải ngưng “giỡn chơi” với luật lệ thương mại quốc tế và tạo điều kiện làm ăn bình đẳng cho các công ty Mỹ cũng như các quốc gia khác.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục có thái độ cương quyết để đòi hỏi Trung Quốc hành xử theo đúng luật như mọi người khác,” ông Obama nói với các nhà báo sau khi chủ tọa cuộc họp thượng đỉnh của 21 quốc gia khối APEC tại quê nhà Honolulu. “Chúng tôi không muốn họ lợi dụng nước Mỹ.”

Trung Quốc đáp trả, cho hay từ chối không tuân theo luật lệ kinh tế thế giới mà họ không góp phần soạn ra.

“Ðầu tiên là chúng ta cần phải xác định đang nói đến luật lệ nào,” theo lời Pang Sen, một phó tổng giám đốc ở Bộ Ngoại Giao Trung Quốc.

“Nếu các luật lệ này có được qua các thỏa thuận chung và Trung Quốc là một phần của tiến trình này, thì Trung Quốc sẽ tuân theo. Nếu luật này do một quốc gia hay ngay cả một số quốc gia đưa ra, Trung Quốc không có bổn phận tuân hành.”

Ngay cả trong khi ông Obama đưa ra sự đe dọa có hành động trừng phạt Trung Quốc, người ta không biết chắc là ông có thật sự có ý định này hay đây chỉ là lời nói suông nhắm vào cử tri Mỹ đang lo ngại về tình hình kinh tế và sẽ bỏ phiếu quyết định về nhiệm kỳ nhì của ông trong cuộc bầu cử 2012.

Ông Obama đòi hỏi rằng Trung Quốc phải để cho giá trị đồng tiền của họ tăng nhanh hơn, nói rằng hiện đang bị kềm lại ở mức thấp một cách giả tạo và gây thiệt hại cho các công ty Mỹ cũng như làm mất việc làm. Tổng Thống Obama nói rằng Trung Quốc, vốn thường tự cho mình là quốc gia đang phát triển, nay đã “trưởng thành” và nên hành xử tương xứng trong lãnh vực kinh tế toàn cầu.

Những lời lẽ cứng rắn trao đổi giữa Mỹ và Trung Quốc khác hẳn việc có một lập trường chung mà các nhà lãnh đạo Á Châu-Thái Bình Dương muốn đưa ra cùng với lời hứa hẹn sẽ gia tăng khả năng kinh tế, hạ thấp rào cản thương mại trong nỗ lực ngăn chặn ảnh hưởng tai hại của cuộc khủng hoảng nợ nần ở Âu Châu.

Các thành viên khối APEC, vốn chiếm hơn nửa tổng trị giá kinh tế toàn thế giới, nói rằng họ đồng ý về nhiều phương cách để đối phó với nguy cơ đang nhắm vào nền kinh tế toàn cầu.

Khối APEC cũng đồng ý sẽ giảm thuế đánh vào hàng hóa và dịch vụ bảo vệ môi sinh xuống còn 5% để khuyến khích trao đổi kỹ thuật xanh, bất chấp sự phản đối của Trung Quốc.

Việc ông Obama công khai chỉ trích Trung Quốc diễn ra trong lúc ông gặp áp lực từ các ứng cử viên tổng thống đảng Cộng Hòa cũng như từ phía đảng Dân Chủ đòi ông phải có lập trường cứng rắn hơn đối với Bắc Kinh. Tuy nhiên, áp lực của Mỹ cũng chỉ có giới hạn, một phần cũng vì Bắc Kinh hiện là chủ nợ lớn nhất của Mỹ. (V.Giang)